جامعه شناسی سیاسی انقلاب اسلامی

طراحی الگوی نظام جبران خدمات قضات در نظام قضایی جمهوری اسلامی ایران

محمود آرائی؛ عباس عباس پور؛ ایرج بابائی؛ محمدتقی تقوی فرد؛ صمد برزویان

دوره 4، شماره 2 ، شهریور 1402، صفحه 7-35

چکیده

توجه به مواردی همچون؛ شیوۀ گزینش و انتخاب خاص قضات، جایگاه و شان ویژه‌ نسبت به سایر مشاغل، تاثیر قابل توجه بر ایجاد رویه‌ قضایی و دکترین حقوقی و ... از یک سو؛ و وجود مشکلاتی نظیر؛ اطاله دادرسی، حجم بالای ... بیشتر توجه به مواردی همچون؛ شیوۀ گزینش و انتخاب خاص قضات، جایگاه و شان ویژه‌ نسبت به سایر مشاغل، تاثیر قابل توجه بر ایجاد رویه‌ قضایی و دکترین حقوقی و ... از یک سو؛ و وجود مشکلاتی نظیر؛ اطاله دادرسی، حجم بالای پرونده‌ها، ضعف دانشی برخی از قضات، کمبود قضات متخصص، کاهش اقبال نخبگان جهت ورود به منصب قضاوت و ... در نظام قضایی جمهوری اسلامی ایران از سوی دیگر، لزوم توجه مسئولان قوه قضائیه به موضوع نظام جبران خدمات قضات را به عنوان یکی از دغدغه‌های جدی این قوه بیش از پیش نمایان می‌سازد. بر این اساس پژوهش حاضر با هدف تدوین الگوی نظام جبران خدمات قضات و اعتبارسنجی آن انجام شده است. طرح پژوهش، کیفی و پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر چگونگی گردآوری اطلاعات از نوع مطالعه موردی است. مشارکت‌کنندگان شامل 15 نفر از خبرگان و قضات با تجربه قوه قضاییه با رزومه عالی بودند. نمونه‌گیری با روش هدفمند از نوع گلوله برفی و مصاحبه به‌صورت نیمه ساختاریافته انجام شد. داده‌ها به کمک نرم‌افزار MAXQDAv2020 و به روش تحلیل مضمون مورد تحلیل و کدگذاری قرار گرفته و برای اعتباریابی الگوی پژوهش از شاخص‌های مقبولیت اشتراوس و کوربین؛ تکنیک بازدید توسط اعضاء و رویکرد خود بازبینی توسط محقق استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد، الگوی جبران خدمات قضات شامل 2 مضمون فراگیر با عنوان جبران خدمات مالی و جبران خدمات غیرمالی و 6 بعد؛ مزایای قانونی، مزایای سازمانی، پاداش بر اساس عملکرد، توسعه و یادگیری، روابط شغلی، محیط و شرایط شغلی و سازمانی می‌باشد.

تحلیل آسیب شناسانه اقتصاد سیاسی دولت های نهم و دهم مبتنی بر نظم اجتماعی داگلاس نورث

قاسم امامی؛ سید مصطفی ابطحی؛ مسعود مطلبی

دوره 4، شماره 2 ، شهریور 1402، صفحه 37-59

چکیده

کشورهای مختلف برای دستیابی به توسعه از اقتصاد سیاسی متفاوتی از جمله اقتصاد بازار آزاد یا رویکرد دولتی و بازتوزیعی بهره می گیرند. براساس الگوی نظری نورث، جوامع در حال توسعه جهت دستیابی به توسعه دو نوع ... بیشتر کشورهای مختلف برای دستیابی به توسعه از اقتصاد سیاسی متفاوتی از جمله اقتصاد بازار آزاد یا رویکرد دولتی و بازتوزیعی بهره می گیرند. براساس الگوی نظری نورث، جوامع در حال توسعه جهت دستیابی به توسعه دو نوع نظم محدود و نظم باز پیش رو دارند. در نظم محدود شخصی گرایی، درگیری و رانت نامولد و در نظم باز روابط غیر شخصی، ائتلاف و رانت مولد مهم هستند. در این مدل نظری، اتکا به ظرفیت بومی بجای الگوبرداری از بیرون مهم است. در این پژوهش، انطباق سیاست‌های توسعه‌ای دولت نهم و دهم در حوزه‌های اقتصادی وسیاسی با این نظریه می‌باشد. هدف دیگر، استفاده از این نظریه برای مطالعه توسعه در ایران و یافتن راه‌کارهای مناسب جهت برون رفت از مشکلات ناکارآمدی می‌باشد. چون این نظریه ، نظریه‌ای آزموده شده در دستیابی به توسعه کشورهای شرق آسیا بوده است. یافته ها و نتایج حاصل از بکارگیری روش توصیفی- تحلیلی در این پژوهش حاکی از آن است ساخت نظم دسترسی محدود در دولت های مذکور، به همراه ماهیت ساخت دولت رانتی و سیاست-گذاری اقتصادی در راستای ایجاد منفعت برای فرادستان و الیت حاکم ، مخدوش کردن فضای رقابتی به نفع گروه خاص پیروان قدرت ، منجر به عدم توفیق دولت در دستیابی به توسعه اقتصادی و عدالت اجتماعی گردید. همچنین از عوامل دیگر می توان به نگاه شخصی و نبود ائتلاف و وجود مناسبات رانتی از نوع رانت نامولد اشاره کرد. به علاوه این دولت نتوانسته با تغییر مسیر نهادی تاریخی و بهبود کیفیت نهادی مورد نظر نورث، از ساختار رانتیریسم رهایی یابد.

چرخه گفتمانی در سیاست‌گذاری فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در دهه ۱۳۷۰

سعید صفایی؛ عباسعلی رهبر

دوره 4، شماره 2 ، شهریور 1402، صفحه 61-82

چکیده

پژوهش حاضر تلاش دارد جایگاه انقلاب اسلامی در تحول سیاست‌گذاری فرهنگی ایران و همچنین چرخه گفتمانی و تحول در سیاست‌گذاری فرهنگی جمهوری اسلامی در دهه ۷۰ را مورد بررسی قرار دهد. به جهت ترسیم چگونگی و میزان ... بیشتر پژوهش حاضر تلاش دارد جایگاه انقلاب اسلامی در تحول سیاست‌گذاری فرهنگی ایران و همچنین چرخه گفتمانی و تحول در سیاست‌گذاری فرهنگی جمهوری اسلامی در دهه ۷۰ را مورد بررسی قرار دهد. به جهت ترسیم چگونگی و میزان تحول در فرایند سیاست‌گذاری از روش تحلیل گفتمان بهره گرفته شده تا به استناد نتایج، به این پرسش پاسخ دهیم که انقلاب اسلامی ایران در روند سیاست‌گذاری فرهنگی چه تغییرات گفتمانی را ایجاد کرده است؟ آیا سیاست‌گذاری فرهنگی پس از انقلاب از گفتمانی مستقر و مسلط پیروی کرده است یا دچار تغییرات درون‌گفتمانی شده است؟ برای مشخص‌شدن تغییرات گفتمانی، رویکردهای مختلف نسبت به سیاست‌گذاری فرهنگی مانند (آرمان‌گرا و واقع‌گرا بودن - میزان مداخله دولت - دیدگاه کنترل فرهنگی یا فرهنگ آزاد - دینی و غیردینی بودن) مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین به جهت مطالعه دقیق‌تر و نشان‌دادن میزان تحولات، اسناد و برنامه‌های توسعه نیز مورد واکاوی قرار گرفته است. از جمله مهم‌ترین نتایج پژوهش حاضر این است که با حادثه انقلاب اسلامی چرخش «از» گفتمان «غربی و غیراسلامی» به گفتمان «دینی و اسلامی» رخ می‌دهد و روند سیاست‌گذاری فرهنگی پس از انقلاب اسلامی نیز در دو گفتمان «سنتی - انقلابی» و «توسعه‌ای - لیبرال» قابل‌تقسیم بندی است که در دهه ۱۳۷۰ این تغییر «در» گفتمان را شاهد هستیم.

مدل سازی حکمرانی خوب در جمهوری اسلامی ایران

سعید واحدی

دوره 4، شماره 2 ، شهریور 1402، صفحه 83-105

چکیده

حکمرانی یک مفهوم چند وجهی است که شامل تمام جنبه‌های اعمال اقتدار می‌شود به همین دلیل هر یک از ابعاد کارایی و اثربخشی به مولفه‌هایی در حوزه‌های اداری، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی تقسیم شده است که نمایانگر ... بیشتر حکمرانی یک مفهوم چند وجهی است که شامل تمام جنبه‌های اعمال اقتدار می‌شود به همین دلیل هر یک از ابعاد کارایی و اثربخشی به مولفه‌هایی در حوزه‌های اداری، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی تقسیم شده است که نمایانگر تاکید این مقاله بر چند وجهی بودن حکمرانی است. بنابراین حکمرانی خوب زیرمجموعه‌ای از حکمرانی است که در آن منابع و مشکلات عمومی به طور مؤثر، کارآمد و در پاسخ به نیازهای حیاتی جامعه مدیریت می‌شوند. اشکال مؤثر دموکراتیک حکومت بر مشارکت عمومی، پاسخگویی و شفافیت متکی است. لذا عوامل موثر برحکمرانی خوب مبتنی بر اندیشه‌های انقلاب اسلامی کدامند؟ فرضیه مورد تأیید قرار گرفت که با توجه به اندیشه‌های سیاسی انقلاب اسلامی ایران ظرفیت کافی برای ارایه الگوی بومی حکمرانی خوب وجود دارد. مقاله حاضر با هدف ارتقای مولفه‌های حکمرانی خوب با توجه به رویکرد اندیشه‌های انقلاب اسلامی انجام می‌گردد. این مقاله به دلیل انتخاب رویکرد آمیخته اکتشافی داده‌های کـیفی علاوه بر اینکه اهمیت بیشتری داشتند در توالی گردآوری داده‌ها ابتدا داده‌های کیفی و سپس داده‌های کـمی گـردآوری‌ شدند. در مرحله کیفی از بین استراتژی‌های پژوهش کیفی از تکنیک فراترکیب استفاده گردید و به تدوین مدلی جامع که شامل عوامل موثر بر حکمرانی خوب با توجه به رویکرد اندیشه‌های انقلاب اسلامی است، پرداخته شد. مصاحبه به عنوان اصلی‌ترین ابزار جمع آوری داده‌ها مورد استفاده قرار گرفت. حکمرانی خوب مستلزم اتخاذ رویکردی چند جانبه با چندین سیستم کنترل و توازن که می‌تواند از طریق تفکیک قوای نهادهای مختلف، از طریق مشارکت جامعه مدنی، رسانه‌ها و از طریق مشارکت یا پیمان‌هایی با بخش تجاری به دست آید.

مردم سالاری دینی از دیدگاه آیت الله بهشتی

سیدمحمدرضا مرندی؛ فاطمه صفدری

دوره 4، شماره 2 ، شهریور 1402، صفحه 107-127

چکیده

در جریان انقلاب اسلامی ایران، ابتدا شعار «استقلال، آزادی، حکومت اسلامی» مطرح گردید این شعار در آذر ماه ۱۳۵۷ از سوی رهبران انقلاب، به « استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» تغییر یافت. این تغییر، ... بیشتر

بررسی جامعه شناسی سیاستگذاری در قبال زنان سرپرست خانوار؛ (مطالعه تطبیقی جمهوری اسلامی ایران و سوئد)

عباس علی توتونچی؛ وحید رنجبر حیدری

دوره 4، شماره 2 ، شهریور 1402، صفحه 129-152

چکیده

زنان سرپرست خانوار، زنانی هستند که در غیاب حضور یا حمایت یک مرد بزرگسال، سرپرستی خانواده و تأمین معاش مادی و معنوی خود و اعضای خانوار را برعهده دارند. هدف این مقاله بررسی رویکرد ایران پس از انقلاب و پادشاهی ... بیشتر زنان سرپرست خانوار، زنانی هستند که در غیاب حضور یا حمایت یک مرد بزرگسال، سرپرستی خانواده و تأمین معاش مادی و معنوی خود و اعضای خانوار را برعهده دارند. هدف این مقاله بررسی رویکرد ایران پس از انقلاب و پادشاهی سوئد به زنان سرپرست خانوار، سیاست‌ها و نقطه نظرات سیاستگذاران دو کشور به این گروه از زنان و در نهایت ارائه راهکارها برای دست اندرکاران ایرانی است. سئوال اصلی این پژوهش این است که سیاستگذاری ایران پس از انقلاب و پادشاهی سوئد در قبال زنان سرپرست خانوار مبتنی بر چه الگویی است؟ فرضیه‌ای که در پاسخ می‌آید این است که رویکرد دو کشور اگرچه از نظر کمی و اعطای حقوق و مزایا دارای تفاوت‌هایی به معنی برتری سوئد در این زمینه است اما مبتنی بر ابعاد حمایتی و رفع فقر بوده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که دو کشور بر سیاست رفع فقر، حمایت از کودکان این دسته از زنان و در مجموع جنبه‌های اقتصادی متمرکز شده‌اند. با این حال ایران بیش از سوئد دارای تعدد نهادی حمایت از زنان سرپرست خانوار توسط نهادهای مختلف همچون کمیته امداد، بهزیستی، شهرداری و ... در این زمینه و دارای منابع مختلف حقوقی در پشتیبانی از این دسته از زنان می‌باشد. این امر ضمن اینکه یک مزیت به حساب می‌آید نشانگر همپوشانی و تداخل سیاست‌ها نیز می‌باشد. روش تحقیق در این مقاله، کیفی از نوع توصیفی-تحلیلی است و داده‌ها به شیوه کتابخانه‌ای گردآوری شده‌اند.

الگوی کنش بانوان و تاثیر آن بر فرهنگ سیاسی در گفتمان انقلاب اسلامی براساس الگوی سوم: بررسی ترسیم هسته‌های گفتمانی از منظر آیت الله خامنه ای

زهرا امامی؛ احمد بخشایشی اردستانی؛ محمد توحیدفام؛ حجت‌اله درویش‌پور

دوره 4، شماره 2 ، شهریور 1402، صفحه 153-182

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر الگوی سوم زن مسلمان بر فرهنگ سیاسی انجام شده است. شواهد بی‏شمار تاریخی نشان می‌دهند که مسئله مشارکت سیاسی زنان ایرانی بدون آنکه ارتباطی به نهضت زنان در اروپا و غرب داشته ... بیشتر

بررسی تطبیقی-تحلیلی مولفه های انسان مطلوب و انسان توسعه یافته در سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش و سند 2030

اعظم محسن لو؛ علیرضا رضایی؛ محمدعلی قاسمی ترکی

دوره 4، شماره 2 ، شهریور 1402، صفحه 183-210

چکیده

سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش بیشتر ناظر به ارتقای جنبه‌های علمی و اخلاقی و معنوی و تربیتی دانش آموزان و هم معلمان و مربیان است؛ انسان مطلوبی که در این سند ترسیم گردیده است بیشتر انسانی اخلاقی و ... بیشتر سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش بیشتر ناظر به ارتقای جنبه‌های علمی و اخلاقی و معنوی و تربیتی دانش آموزان و هم معلمان و مربیان است؛ انسان مطلوبی که در این سند ترسیم گردیده است بیشتر انسانی اخلاقی و معنوی است تا انسانی که ویژگی‌های انسان توسعه یافته غربی سند 2030 را داشته باشد؛ با این حال بین این دو سند اشتراکات و مشابهت‌هایی در حوزه بعضی از مباحث نظیر عدالت گرایی و اختیار و آزادی عمل انسان دیده می شود. نکته مهم و اساسی آن است که سند تحول بنیادین بیشتر بر مبنای تئوری‌هایی بنا شده که بعضا قابل اجرا نیستند و یا اگر باشند بسیار زمان بر و هزینه بر هستند، به تعبیر دیگر سیمای ارائه شده از انسان مطلوب در در سند تحول ایده آل و آرمانی و تا حدّی دست نیافتنی است چرا که تنظیم کنندگان سند بدون توجه به واقعیت‌های روز جامعه و ظرفیت‌های آموزش و پرورش و مدارس و مربیان انها و شناخت چالش‌ها و راهکارهای مرتبط با تعلیم و تربیت اقدام به نگارش بندهای مختلف آن نموده اند.در صورتی که جامعه ما نیاز به برنامه ای مدون و جامع در حوزه علم و اخلاق و معنویت دانش اموزان و دانشجویان دارد که قابلیت اجرا داشته و در عین حال جذاب باشد. نویسندگان در این مقاله در پی پاسخ به این سوال می‌باشند که انسان مطلوب سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش با ویژگی‌های انسان توسعه یافته از چه تفاوت‌ها و شباهت‌هایی برخوردارند؟ و فرضیه پژوهش بر این استوار است که علت اصلی تفاوت ویژگی‌های انسان مطلوب سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش با ویژگی‌های انسان توسعه یافته، تلقی متفاوت آن دو از انسان است. هدف پژوهش تبیین و تحلیل ویژگی‌های انسان مطلوب در سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش با ویژگی های انسان توسعه یافته می‌باشد.

آموزش شهروندی در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران

الهام فرهادی؛ محمد سالار کسرایی؛ مجید توسلی رکن آبادی

دوره 4، شماره 2 ، شهریور 1402، صفحه 211-231

چکیده

در دنیای امروزی همانطور که شهروندی به عنوان یکی از ویژگیهای نظامهای دموکراتیک پذیرفته شدهاست، آموزش شهروندی برای پیشرفت جامعه و همچنین حفظ آن، ضروری مینماید. از سوی دیگر تنوع مفاهیم و موضوعات ... بیشتر

تبیین جامعه شناسی رفتار سیاسی با فرهنگ سیاسی مشارکتی بعد از انقلاب اسلامی ایران

علیرضا پهلوانی راد؛ بهناز اژدری؛ مهدی حسنی باقری

دوره 4، شماره 2 ، شهریور 1402، صفحه 233-252

چکیده

موضوع توسعه فرهنگ سیاسی و شناسایی عوامل و مؤلفه‌های موثر بر آن‌یکی از مهم‌ترین موضوعات مورد تأمل برای محققین و پژوهشگران این حوزه می‌باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر رفتار سیاسی مدیران وزارت کشور ... بیشتر موضوع توسعه فرهنگ سیاسی و شناسایی عوامل و مؤلفه‌های موثر بر آن‌یکی از مهم‌ترین موضوعات مورد تأمل برای محققین و پژوهشگران این حوزه می‌باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر رفتار سیاسی مدیران وزارت کشور بر فرهنگ سیاسی مشارکتی آن‌ها بعد از انقلاب اسلامی است. روش این پژوهش، از لحاظ برخورد با داده‌ها کمی، و اجرای تحقیق با روش پیمایش، و گردآوری داده‌ها نیز با ابزار پرسشنامه انجام گرفته است. جامعه آماری در این پژوهش شامل مدیران سیاسی وزارت کشور می‌باشند که تعداد کل آن‌ها بالغ بر 168 نفر می‌باشند. لذا حجم نمونه در این پژوهش برابر با حجم کل جامعه آماری 168 نفر می‌باشد همانطور که ذکر شد در این پژوهش از روش تمام شماری جهت جمع آوری داده‌ها استفاده شده است. در تحقیق حاضر از نمونه‌گیری غیر تصادفی و از نوع هدفمند استفاده شده است. به منظور سنجش روایی یا اعتبار ابزار تحقیق، از اعتبار ظاهری استفاده شد. داده‌های جمع‌آوری شده نیز از طریق نرم افراز SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که بین جنسیت پاسخگویان و میزان تحصیلات با فرهنگ سیاسی مشارکتی رابطه معناداری وجود دارد و اینکه بین رفتار سیاسی با فرهنگ سیاسی مشارکتی رابطه معنادار مثبت و مستقیمی وجود دارد و رفتار سیاسی با همه ابعاد فرهنگ سیاسی مشارکتی یعنی بعد شناختی، بعد ارزشی و بعد ادراکی نیز رابطه معناداری مثبت و مستقیمی دارد.

تحولات و چالش‌های سیاسی طبقه متوسط جدید در جمهوری اسلامی ایران

علی جان مرادی جو

دوره 1، شماره 3 ، آذر 1399، ، صفحه 35-69

چکیده

پرداختن به مسئله طبقه متوسط جدید به منزله یکی از گروه‌های اصلی تأثیرگذار در دورانِ معاصر تاریخ ایران به‌ویژه در چهار دهه اخیر، از ابعاد گوناگونی اهمیت دارد. یکی از این ابعاد که تأثیر به سزایی در شناخت ... بیشتر

جهاد تبیین و نقش حلقه‌های میانی در تحقق بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی

مهدی محمدزاده بنی طرفی

دوره 3، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 117-135

چکیده

روش نظام سلطه در حکومت بر افکار، اغوا و روش نظام الهی ارشاد است. لذا نظام سلطه در جنگ روایتها تلاش دارد تا با تحریف واقعیت‌ها، بر افکار عمومی مسلط گشته و اهداف استکباری خود را به دست آورد. اما در نقطه مقابل، ... بیشتر

علل وقوع انقلاب اسلامی ایران؛ چرایی و چگونگی

سید محمدرضا موسوی

دوره 1، شماره 1 ، خرداد 1399، ، صفحه 27-49

چکیده

بدون تردید انقلاب اسلامی ایران، بزرگترین انقلاب قرن بیستم بوده است که توانسته تأثیرات گستردهای در سطح داخلی و بینالمللی برجای بگذارد. وجه تمایز آن با سایر انقلاب‌ها، در تأکید آن بر معنویت و ... بیشتر

ساختار طبقه متوسط و وضعیت سنجی آن در جمهوری اسلامی ایران

علی جان مرادی جو

دوره 3، شماره 2 ، شهریور 1401، ، صفحه 119-150

چکیده

بررسی نقش نیروهای اجتماعی در تحولات سیاسی از موضوعات مهم و اساسی در جامعه‌شناسی سیاسی است. طبقات اجتماعی از جمله نیروهای متمایز اجتماعی محسوب می‌شوند که در تحلیل عملکرد گروه‌های اجتماعی- سیاسی ایفای ... بیشتر

جلال آل احمد؛ از ناکجا آباد تا بازگشت به ریشه ها

علی جان مرادی جو

دوره 1، شماره 1 ، خرداد 1399، ، صفحه 105-130

چکیده

جلال آلاحمد به شهادت داستانها، مقالات و رفتار سیاسی اش، همواره با مسائل ایران درگیر بوده و همراه با دلمشغولی مداوم نسبت به فرهنگ، سیاست، اقتصاد و جامعه ایران، «درد ایران» و دغدغه وضعیت ... بیشتر جلال آلاحمد به شهادت داستانها، مقالات و رفتار سیاسی اش، همواره با مسائل ایران درگیر بوده و همراه با دلمشغولی مداوم نسبت به فرهنگ، سیاست، اقتصاد و جامعه ایران، «درد ایران» و دغدغه وضعیت حال و آینده ایرانیان داشته است. آل احمد زندگی پرتلاطم و اندیشه رو به تکامل و متحولی داشته که در آثار گوناگون وی نمود یافته است و با نگاهی تاریخی به سیر زندگی و آثارش قابل بررسی میباشد. او در محیط مذهبی متولد، در فضای مذهبی به بلوغ و در جوانی از مذهب گسست و به حزب مارکسیست توده پیوست. در ادامه راه به سوسیالیسم گرایش پیدا کرد و بعد عضو حزب نیروی سوم شد، چشمداشتی هم به جریان ملی دکتر مصدق داشت. ولی بعد از کودتای 28 مرداد 1332 در خود فرو رفت و به دنبال گمشده خود میگشت تا اینکه سرانجام با انتشار آثاری همچون «غربزدگی»، «خسی در میقات» و «در خدمت و خیانت روشنفکران» و پیوستن او به اندیشه کلیت اسلام و دفاع از خون شهیدان 15 خرداد 1342، نشان داد که راه نجات را یافت و از ماکسیسم و سوسیالیسم برای همیشه گسست. آلاحمد تا هنگام مرگ از اسلام در برابر غربگرایی رژیم شاه دفاع نمود، اگر چه بازگشت او به اسلام بیشتر از آن که جنبه مذهبی داشته باشد جنبه سیاسی داشت، او ریشه های فرهنگ و پیوند مردم ایران را در اسلام یافته بود.

پایش و ارزیابی اجرای سیاست‌های عدالت در سال اول برنامه‌ی ششم توسعه

سمانه کشوردوست

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 آذر 1401

چکیده

سیاست‌های عدالت اجتماعی همواره بخشی از مهم‌ترین آرمان‌های جمهوری اسلامی از بدو تأسیس بوده است. این سیاست‌ها در قوانین بالادستی و قوانین برنامه‌های توسعه نیز از جایگاه مطلوبی برخوردار می باشد. با ... بیشتر سیاست‌های عدالت اجتماعی همواره بخشی از مهم‌ترین آرمان‌های جمهوری اسلامی از بدو تأسیس بوده است. این سیاست‌ها در قوانین بالادستی و قوانین برنامه‌های توسعه نیز از جایگاه مطلوبی برخوردار می باشد. با این وجود نگاهی به عملکرد سیاست‌ها و قوانین مرتبط با عدالت اجتماعی نشان می‌دهد شاخص‌های مطلوبی در خصوص تحقق این سیاست‌ها وجود ندارد. به همین دلیل مقاله‌ی حاضر در راستای پاسخ به این پرسش برآمده است که سیاست‌های عدالت اجتماعی در سال اول برنامه‌ی ششم توسعه چگونه محقق شده است؟ به عبارت دیگر این مقاله در صدد بررسی و پایش اجرای سیاست‌های عدالت در سال 1396 می‌باشد. هدف اصلی این مقاله پی بردن به این موضوع است که اجرای سیاست‌های عدالت در یک سال چگونه پیش می‌رود. اهمیت این مسئله به دلیل کوتاه بودن زمان رصد و پایش و تعمیم نتایج پایش برای بهبودی اجراء در سال‌های بعدی برنامه حیاتی می‌باشد. داده‌های این پژوهش به روش اسنادی و کتابخانه‌ای و با استفاده از گزارش‌های رسمی سازمان برنامه و بودجه جمع‌آوری شده‌اند که با روش تفسیری، تحلیل می‌گردند. به این ترتیب پس از بررسی میزان و نحوه‌ی اجرای برنامه‌ی ششم در حوزه‌ی عدالت موانع اصلی تحقق سیاست‌های عدالت در سال اول برنامه‌ی ششم استخراج گردیده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد ضعف در پیش بینی منابع مالی و غیر مالی، فرایند کند تدوین و تصویب آیین‌نامه‌ها و روند اداری، وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی، تأثیر تحریم‌ها و ضعف در عوامل مدیریتی برخی از مهم‌ترین موانع اجرای برنامه‌ی ششم توسعه در سال اول می‌باشد.

تحلیل کمّی جامعه شناسی سیاسی مصاحبه‌ها و سخنرانی‌های شهید بهشتی درخصوص جهت گیری سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

علی باقری دولت ابادی؛ سارا رضایی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 19 مرداد 1402

چکیده

درخصوص سیاست‌خارجی ایران آثار متعددی منتشر شده است؛ با این وجود هیچ پژوهش مستقلی درباره دیدگاه‌های شهید بهشتی در حوزه سیاست‌خارجی ایران منتشر نشده است. این درحالی است که نقش شهید بهشتی در شکل‌گیری ... بیشتر درخصوص سیاست‌خارجی ایران آثار متعددی منتشر شده است؛ با این وجود هیچ پژوهش مستقلی درباره دیدگاه‌های شهید بهشتی در حوزه سیاست‌خارجی ایران منتشر نشده است. این درحالی است که نقش شهید بهشتی در شکل‌گیری قانون اساسی و سیاست‌خارجی ایران غیرقابل انکار است. بنابراین پرسش اصلی مقاله این است که نگاه شهید بهشتی به جهت-گیری‌ آینده سیاست‌خارجی ایران چه بود و کدام جهت‌گیری را مطلوب می‌دانست؟ فرضیه اصلی پژوهش بر جهت گیری عدم تعهد تاکید دارد. برای پاسخ به سوال فوق و ارزیابی فرضیه مطرح شده دیدگاههای شهید بهشتی با سه جهت‌گیری انزواگرایی، عدم تعهد و اتحاد و ائتلاف مورد اشاره هالستی درباره سیاست خارجی و نیز جهت‌گیری بیطرفی انطباق داده شد. روش استفاده شده در این نوشتار آمیزه‌ای از تحلیل کمی(شمارش بسامد شاخص‌های مرتبط با جهت‌گیری‌های چهارگانه سیاست خارجی) و تحلیل کیفی (تفسیر یافته‌ها و مقایسه) بود. یافته‌های پژوهش نشان داد دو جهت‌گیری انزواگرایی و بیطرفی هیچ جایگاهی در تفکر شهید بهشتی ندارد. از میان دو جهت‌گیری دیگر، عدم تعهد با 73 درصد فراوانی جایگاه نخست و اتحاد و ائتلاف با 27 درصد فراوانی جایگاه دوم را کسب کرده است. نکته قابل تامل این است که شهید بهشتی اتحاد را نه با قدرت های بزرگ؛ بلکه برای روابط ایران با کشورهای مسلمان و جهان سومی تجویز کرده است.