جامعه شناسی سیاسی انقلاب اسلامی

بررسی جامعه شناسی سیاسی نقش مشارکت سیاسی در فهم دموکراسی مدرن بعد از انقلاب اسلامی ایران

علی شیاری؛ علی شکری

دوره 3، شماره 4 ، اسفند 1401، صفحه 7-21

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان اثرگذاری مشارکت سیاسی در دموکراسی مدرن در جمهوری اسلامی ‎ایران انجام شده است، دموکراسی مدرن در اغلب کشورهای جهان یکی از اصلی ترین بخش‎های زندگی سیاسی امروزه بشر به شمار ... بیشتر پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان اثرگذاری مشارکت سیاسی در دموکراسی مدرن در جمهوری اسلامی ‎ایران انجام شده است، دموکراسی مدرن در اغلب کشورهای جهان یکی از اصلی ترین بخش‎های زندگی سیاسی امروزه بشر به شمار می‎آید، و یکی از ارکان دموکراسی می‎تواند نقش مهمی‎در مشارکت و نظارت شهروندان بر عملکرد و تصمیمات کارگذاران نظام‎های سیاسی داشته باشد، پارلمان و نظام پارلمانی و نقش ویژه آن در کشورهای مختلف در امور انتخابات و در جمهوری اسلامی ‎بوده است، از این رو این پرسش مطرح می‎شود، که آیا می‎توان اینگونه تلقی کرد، که آیا مشارکت سیاسی می‎تواند، در دموکراسی مدرن تاثیر بسزایی داشته باشد یا نه ؟ هدف اصلی مقاله حاضر کاوش در خصوص مشارکت سیاسی در دموکراسی مدرن و در نظام جمهوری اسلامی ‎ایران بوده، پس می‎توان اینگونه بیان کرد، که یکی از محورهای اساسی روند تحولات سیاسی مخصوصا در کشورها، علی الخصوص در ایران، از مشروطه به بعد دموکراسی خواهی بوده است، در شرایط دموکراسی به عنوان یکی از مسئله‎های نظری و مهم جریان‎های فکری- سیاسی ایرانی اعم از سوسیالیسم، اسلام گرا و لیبرالیسم تداعی شده و این جریان‎ها از ارزشمندی و مطلوبیت دموکراسی سخن می‎گویند. در همین رابطه دموکراسی برآیند مشروعیت مردمی‎ و مشارکت مردمی‎ و نهادینه مبتنی بر قانون و قانونمندی و کنترل شده و تحت نظارت مرجع قانونی و در بردارنده تنوع و تکثر سیاسی است.

تحلیل جامعه شناختی شاخص های حوزه علمیه انقلابی در اندیشه مقام معظم رهبری و تطبیق آن با قرآن کریم

محمد حسین ناظمی اشنی

دوره 3، شماره 4 ، اسفند 1401، صفحه 23-37

چکیده

یکی از ثمرات اندیشه های فقهی و کلامی آیت الله خامنه ای، حوزه علمیه انقلابی است که معتقد به اسلام سیاسی و مبتنی بر ولایت مطلقه فقیهِ جامع الشرایط می باشد. این مقاله در صدد پاسخ گویی به این سوال است که شاخص ... بیشتر

بررسی جامعه شناسی سیاسی رابطه هوش سیاسی با اشکال مختلف مشارکت سیاسی در جمهوری اسلامی ایران

محسن روحی؛ مجید گل پرور؛ علیرضا منظری توکلی

دوره 3، شماره 4 ، اسفند 1401، صفحه 39-61

چکیده

تحقیق حاضر به بررسی جامعه شناسی سیاسی رابطه هوش سیاسی با اشکال مختلف مشارکت سیاسی (مطالعه موردی: شهروندان شهرکرمان) پرداخته است. امروزه هم از دیدگاه نظری و تئوریک هم از منظر علمی، توجه ویژه ای به نقش و ... بیشتر تحقیق حاضر به بررسی جامعه شناسی سیاسی رابطه هوش سیاسی با اشکال مختلف مشارکت سیاسی (مطالعه موردی: شهروندان شهرکرمان) پرداخته است. امروزه هم از دیدگاه نظری و تئوریک هم از منظر علمی، توجه ویژه ای به نقش و چگونگی تائیر مولفه ها و عوامل فردی تاثیر گذار بر مشارکت سیاسی می شود در همین راستا این پژوهش به دنبال مطالعه پاسخگویی به این سوال اساسی است که آیا بین هوش سیاسی شهروندان شهر کرمان با ابعاد مختلف مشارکت سیاسی آنان رابطه معناداری وجود دارد؟ روش تحقیق در این مطالعه از نوع توصیفی- تحلیلی می باشد. در این پژوهش برای سنجش مشارکت سیاسی و هوش سیاسی از پرسشنامه های استاندارد استفاده گردیده. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که بین هوش سیاسی با ابعاد مختلف مشارکت سیاسی در شهروندان شهر کرمان رابطة معنادار و مستقیمی وجود دارد. همچنین تجزیه و تحلیل داده ها از طریق معادلات ساختاری نشان می دهد که ضریب بتای استاندار شده رابطه هوش سیاسی با مشارکت سیاسی برابر (80/0=β) می باشد. علاوه بر این در خصوص رابطه هوش سیاسی با ابعاد مختلف مشارکت سیاسی با توجه به ماتریس همبستگی محاسبه شده متغیر هوش سیاسی با کلیة ابعاد مشارکت سیاسی رابطه مثبت داشته و در این، میان بیشترین رابطة را با مشارکت در مباحث سیاسی با 725/0 و کمترین میزان رابطة را با مشارکت در اجتماعات سیاسی با 339/0 داشته است.

انسجام ملی در اندیشه سیاسی آیت الله العظمی خامنه‌ای (مدظله العالی)

رضا دوستدار؛ نوید کامیاب؛ حسن کلاکی کردکلائی

دوره 3، شماره 4 ، اسفند 1401، صفحه 63-88

چکیده

پژوهش حاضر درصدد است معنا، چیستی، چرایی، و مؤلفه‌ها و ویژگی‌های انسجام ملی را در اندیشه‏ حضرت آیت الله امام خامنه‌ای(مدظله العالی) و ابعاد مختلف موضوع را از منظر ایشان مورد واکاوی قرار دهد. از این ... بیشتر پژوهش حاضر درصدد است معنا، چیستی، چرایی، و مؤلفه‌ها و ویژگی‌های انسجام ملی را در اندیشه‏ حضرت آیت الله امام خامنه‌ای(مدظله العالی) و ابعاد مختلف موضوع را از منظر ایشان مورد واکاوی قرار دهد. از این رو، تحقیق حاضر به دنبال پاسخگویی به این سوال است که مفهوم انسجام ملی در اندیشه سیاسی حضرت آیت‌الله العظمی امام خامنه‌ای (مدظله العالی) چه معنایی دارد؟ ابعاد و مؤلفه‌های آن چیست؟ عوامل و موانع مؤثر بر انسجام ملی در جامعه کدامند؟ و راهکارهای ارتقای انسجام ملی از منظر ایشان چه می‌باشد؟ روش پژوهش حاضر، کیفی و از نوع تحلیل مضمون (تحلیل تماتیک) می‌باشد. جامعه آماری در این تحقیق شامل تمامی سخنرانی‌هایی بوده که معظم له از سال ۱۳۶۸ تاکنون ۱۳۹۷ در خصوص انسجام ملی سخنرانی نمودند. بنابراین روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه‏ای به روش فیش‏برداری و مراجعه به منابع دست اول، یعنی سخنرانی‏های معظم‌له مستند به سایت ایشان می‏باشد. بنابراین روش تحلیل یافته‌ها، به شیوه تحلیل مضمونی با استناد به سایت مقام معظم رهبری و بیانات ایشان انجام گرفت. نتایج یافته‌های تحقیق در زمینه اندیشه سیاسی حضرت آیت‌الله العظمی امام خامنه‌ای (مدظله العالی) آثار و عوامل سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی را در انسجام ملی را نشان می‌دهد. مؤلفه‌های عوامل سیاسی شامل الف- رهبری و مرجعیت، ب- اتحاد میان قوای سه گانه و دستگاه‌های دولتی،‌ و ج- مردم می‌باشد. همچنین عوامل اجتماعی شامل: الف‌) تشکیل اتحادیه‌های صنفی، و توجه به مشکلات مردم، ب) تشکیل هیأت‌های مذهبی و توجه به مسائل معنوی، و ج) ایجاد مراکز و کانون‌های تفریحی سالم می‌باشد. عوامل نظامی شامل: الف) همکاری و همدلی میان نیروهای مسلح و دولت، و ب‌) استقلال و آمادگی نیروهای نظامی در سیاست دفاعی کشور می‌باشد. همچنین عوامل فرهنگی و اقتصادی نیز دارای مؤلفه‌های مرتبط به خود می‌باشد.

تبیین جامعه شناسی برندسازی سیاسی در احزاب ایرانی بعد از انقلاب اسلامی با تاکید بر رویکرد فراترکیب

محمد اسماعیل حق پرست؛ حوریه دهقان شاد؛ حسین هنرور؛ مهران صمدی

دوره 3، شماره 4 ، اسفند 1401، صفحه 89-116

چکیده

هدف این مطالعه، تبیین جامعه شناسی برندسازی سیاسی در احزاب ایرانی بعد از انقلاب اسلامی با تاکید بر رویکرد فراترکیب بود. به این منظور با رویکرد پژوهش کیفی و ابزار فراترکیب که شامل گام‌های هفت گانه‌ای ... بیشتر هدف این مطالعه، تبیین جامعه شناسی برندسازی سیاسی در احزاب ایرانی بعد از انقلاب اسلامی با تاکید بر رویکرد فراترکیب بود. به این منظور با رویکرد پژوهش کیفی و ابزار فراترکیب که شامل گام‌های هفت گانه‌ای است، به ارزیابی و تحلیل نظام‌مند نتایج و یافته‌های پژوهش پیشین پرداخته شده است. در این روش با جستجوی کلیدواژه جامعه شناسی برندسازی سیاسی در احزاب ایرانی در پایگاه‌های اطلاعاتی گوناگون، در ابتدا 2151 مطالعه در بازه زمانی سال‌های ۲۰12 تا ۲۰21 میلادی و ۱۳91 تا ۱400 خورشیدی یافت شد. از این تعداد، 1468 اثر از نظر عنوان، 429 اثر از نظر چکیده و 199 اثر از نظر متن با هدف و سوالات تحقیق حاضر همخوانی نداشتند؛ بنابراین این اثار کنار گذاشته شدند و تنها 55 اثر که در زمینه برندسازی سیاسی در احزاب ایرانی بعد از انقلاب اسلامی بودند و هم از نظر عنوان و هم از نظر محتوا با هدف و سوالات پژوهش حاضر همراستا بودند، برای تحلیل به روش فراترکیب و ارائه الگوی برندسازی سیاسی در احزاب ایرانی انتخاب شدند. با مطالعه و بررسی دقیق منابع نهایی شده، از هر کدام از منابع، مولفه‌ها و شاخص‌های جامعه شناسی برندسازی سیاسی در احزاب ایرانی بعد از انقلاب اسلامی استخراج شد. در مجموع الگوی برندسازی سیاسی در احزاب ایرانی بعد از انقلاب اسلامی در 6 مولفه و 55 شاخص شناسایی و طبقه بندی شد.

جهاد تبیین و نقش حلقه‌های میانی در تحقق بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی

مهدی محمدزاده بنی طرفی

دوره 3، شماره 4 ، اسفند 1401، صفحه 117-135

چکیده

روش نظام سلطه در حکومت بر افکار، اغوا و روش نظام الهی ارشاد است. لذا نظام سلطه در جنگ روایتها تلاش دارد تا با تحریف واقعیت‌ها، بر افکار عمومی مسلط گشته و اهداف استکباری خود را به دست آورد. اما در نقطه مقابل، ... بیشتر

تحلیل گفتمانی اسلام سیاسی امام خمینی(ره) و اسلام سنتی سید حسین نصر

مرتضی عمرانی؛ سعید اسلامی؛ کمال پولادی

دوره 3، شماره 4 ، اسفند 1401، صفحه 137-161

چکیده

اسلام به عنوان ایدئولوژی ای سیاسی برای اولین بار با پیروزی انقلاب اسلامی محقق شد؛ اما آنچه در این بین کمتر مورد توجه دارد تبیین چرائی و چگونگی شکل‌گیری و رشد اندیشه اسلام سیاسی می باشد. گفتمان اسلام سیاسی، ... بیشتر اسلام به عنوان ایدئولوژی ای سیاسی برای اولین بار با پیروزی انقلاب اسلامی محقق شد؛ اما آنچه در این بین کمتر مورد توجه دارد تبیین چرائی و چگونگی شکل‌گیری و رشد اندیشه اسلام سیاسی می باشد. گفتمان اسلام سیاسی، بر اساس اندیشه‌های امام خمینی(ره)، بر ولایت فقیه، فقه و روحانیت به‌عنوان مفسران اصلی شریعت تاکید دارد. اسلام سیاسی فقاهتی نیز پس از انقلاب اسلامی با پشتوانه‌ امام خمینی و روحانیت به‌عنوان قدرتمندترین گفتمان مطرح گردید. این گفتمان به آرامی نشانه‌ها و مفاهیم خود را در یک مناظره‌ سخت گفتمانی و دررویارویی با گفتمان‌های دیگر تثبیت نمود. از سویی از دیرباز تلاش‏های بسیاری برای حل چالش بین سنّت و مدرنیته صورت گرفته است. اصلی ترین سوالی که در این پژوهش به ذهن متبادر می شود این است که اسلام سنّتی که نصر بر آن اصرار می‌ورزد با اسلام سیاسی امامخمینی(ره) که معیار صحیح فهم معارف دینی است چه تفاوت هایی دارد؟که یافته های پژوهش حاکی از آن است که اسلام سنّتی و به‌طورکلی سنّت‌گرایی که نصر بر آن اصرار می‌ورزد با اسلام سیاسی امام خمینی(ره) که معیار صحیح فهم معارف دینی است، در مسائل گوناگونی با هم چالش دارند.و سوال دیگر در این خصوص است که اسلام سیاسی امام خمینی با تأکید بر جاودانگی و جامعیت دین و همچنین پویایی فقه شیعه در اثبات کارآیی دین بر چه مباحثی تاکید دارد؟که یافته ها حاکی از آن است که اسلام سیاسی امام خمینی با تأکید بر جاودانگی و جامعیت دین و همچنین پویایی فقه شیعه به دنبال اثبات کارآیی دین برآمده است.

نقش انگیزش در بسیج ملی در جمهوری اسلامی ایران

حسین شکوهی؛ جمال یوسفی صفاپور

دوره 3، شماره 4 ، اسفند 1401، صفحه 163-186

چکیده

بسیج ملی بزرگ‌ترین اجتماع مردمی در عرصه‌های مختلف می باشد، ازجمله عوامل موثر برای ایجاد بسیج ملی انگیزش می باشد؛ پژوهش حاضر به‌صورت ترکیبی، توصیفی-تحلیلی و بامطالعه میدانی و کتابخانه‌ای؛ بر مبنای ... بیشتر بسیج ملی بزرگ‌ترین اجتماع مردمی در عرصه‌های مختلف می باشد، ازجمله عوامل موثر برای ایجاد بسیج ملی انگیزش می باشد؛ پژوهش حاضر به‌صورت ترکیبی، توصیفی-تحلیلی و بامطالعه میدانی و کتابخانه‌ای؛ بر مبنای هدف از نوع تحقیقات کاربردی و بر مبنای ماهیت و روش، پیمایشی می‌باشد. جامعه آماری این تحقیق شامل همه افراد موجود در جمهوری اسلامی ایران که دارای توانایی ایفای نقش در مواجه با شرایط لازم برای بسیج ملی را دارند می باشد روش نمونه‌گیری هدفمند و حجم نمونه‌ این پژوهش 100 نفر بود که با استفاده از فرمول محاسبه نمونه برای جوامع نامحدود محاسبه شد،که از این تعداد 25 نفر متخصصین مسائل عمومی در دانشگاه‌ها، 50 نفر مردم عادی و 25 نفر اعضاء بسیج مقاومت انتخاب گردیدند. برای گردآوری داده‌های این تحقیق از هر دو روش کتابخانه‌ای و میدانی استفاده شد. ابزار گردآوری داده‌های این تحقیق پرسشنامه با ضریب پایایی آلفای کرون باخ 9/0 بود. در تحلیل داده‌های این تحقیق از آمار توصیفی شامل میانگین، واریانس و انحراف معیار همچنین آمار استنباطی شامل آزمون کولموگروف – اسمیرنوف و آزمون t تک گروهی استفاده شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان‌دهنده نقش مستقیم انگیزش در بسیج ملی می‌باشد؛ همچنین انگیزش در همه ابعاد ایمان ،فرمانبرداری، توکل، شجاعت، استقامت و بصیرت در بسیج ملی دارای سطح معنی‌داری صفر و خطای انحراف میانگین کمتر از 5. می‌باشد که حاکی از آن است که انگیزش می‌تواند در بسیج ملی به میزان چشم‌گیری موثر باشد.که نمونه آن در کمک رسانی مردمی در جنگ تحمیلی و مراسم باشکوه تشییع سردار شهید سلیمانی مشاهده گردید.

تبیین جامعه شناختی سیاسی نقش قدرتهای خارجی در کنشگری ژئوپلتیکی گروه‌های تروریستی (مطالعه موردی منطقه بلوچستان ایران)

رسول افضلی؛ مرجان بدیعی ازنداهی؛ حمیدرضا اله یاری

دوره 3، شماره 4 ، اسفند 1401، صفحه 187-208

چکیده

در بحث از فعالیت گروههای تروریستی و شبه‏نظامی در ناحیه‏ی بلوچستان که صبغه‏ی کنشگری ژئوپلیتیک و گرایشات بنیادگرایانه (ضدشیعی) دارند، نقش دولت‏های خارجی منطقه‏ای و فرامنطقه‏ای از اهمیت ویژه‏ای ... بیشتر در بحث از فعالیت گروههای تروریستی و شبه‏نظامی در ناحیه‏ی بلوچستان که صبغه‏ی کنشگری ژئوپلیتیک و گرایشات بنیادگرایانه (ضدشیعی) دارند، نقش دولت‏های خارجی منطقه‏ای و فرامنطقه‏ای از اهمیت ویژه‏ای برخوردار است؛ چون در فضای رقابتی یا خصمانه که پیرامون جمهوری اسلامی ایران در مقام یک قدرت منطقه‏ای با تمایلات غرب‏ستیزانه و ایدئولوژیک شیعی وجود دارد، بی‏ثبات جلوه دادن ایران و تهدید امنیت مرزهایش می‏تواند گامی در جهت تضعیف این کشور و تغییر احتمالی موازنه‏ی قوا به نفع خودشان باشد. سئوال اصلی تحقیق حاضر این است: قدرت‏های خارجی چه نقشی در کنشگری ژئوپلیتیکی گروههای تروریستی در بلوچستان دارند؟ فرضیه‏ای که متعاقب این سئوال مطرح می‏شود: قدرت‏های منطقه‏ای و فرامنطقه‏ای از موقعیت ژئوپلیتیک خاص بلوچستان بهره‏برداری کرده و با حمایت‏های مستقیم و غیرمستقیمِ عمدتاً مالی، از تحرکات این گروهها برای بی‏ثبات ساختن مرزهای ایران و ضربه زدن به منافع این کشور استفاده می‏کنند. نتایج تحقیق نشان می‏دهد که درهم‏تنیدگی مرزهای بلوچستان بین دو کشور ایران و پاکستان و همجواری آن با طالبان افغانستان، در کنار وضعیت اقتصادی نامطلوب و انزوای سیاسی و تبعیضات اجتماعی این ناحیه (که دارای اقلیت سنی‏ است)، به قدرت‏های خارجی اجازه‏ داده تا اغراض و هدف‏های خود را بهتر دنبال نمایند. روش تحقیق در مقاله‏ی حاضر، گردآوری اسناد و منابع موجود تاریخی و غیرتاریخی به شیوه‏ی کتابخانه‏ای و سپس تحلیل داده‏های به دست‏آمده است.

بررسی جامعه شناختی مشارکت سیاسی زنان(مطالعه موردی ایران پس از انقلاب و افغانستان و عربستان)

رضا صفایی؛ زهره پوستین چی؛ گارینه کشیشیان سیرکی؛ سید عبدالامیر نبوی

دوره 3، شماره 4 ، اسفند 1401، صفحه 209-231

چکیده

مشارکت سیاسی زنان همواره از مسائل چالش‌برانگیزی بوده است که نظام‌های سیاسی طی دهه‌های اخیر با آن مواجه بوده اند و علیرغم اینکه در این موضوع کشورها پیشرفت‌های چشم‌گیری داشته‌ و بستر مناسبی جهت حضور ... بیشتر

جایگاه مشارکت سیاسی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

حسن خورشیدی آباد شاپوری؛ منوچهر توسلی نائینی؛ سید محمدصادق احمدی

دوره 3، شماره 4 ، اسفند 1401، صفحه 233-252

چکیده

مسئله‌ مشارکت سیاسی در جوامع بشری، یک‌ مسئله‌ عام‌ و فراگیر است‌ و کمتر روزی‌ را می‌توان‌ یافت‌ که‌ در رسانه‌های‌ جمعی‌، مطبوعات‌ و حتی‌ گفتگوهای‌ روزمره‌ حرفی‌ از حقوق‌ بشر و مشارکت مردم ... بیشتر مسئله‌ مشارکت سیاسی در جوامع بشری، یک‌ مسئله‌ عام‌ و فراگیر است‌ و کمتر روزی‌ را می‌توان‌ یافت‌ که‌ در رسانه‌های‌ جمعی‌، مطبوعات‌ و حتی‌ گفتگوهای‌ روزمره‌ حرفی‌ از حقوق‌ بشر و مشارکت مردم در سرنوشت دولت‌ها در میان‌ نباشد. در ایران نیز به‌ویژه پس از انقلاب اسلامی مشارکت سیاسی به‌خصوص رفتار رأی‌دهی، از توجه شایانی برخوردار گردید. در ساختار سیاسی و حقوقی ایران در قالب اصول قانون اساسی و همچنین قوانین حوزه حقوق عمومی در بخش های مختلف ابزارهای تحقق مشارکت سیاسی با محدودیت هایی پذیرفته شده است. لذا هدف این مقاله تحلیل و واکاوی جایگاه مشارکت سیاسی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است. در این راستا با استفاده از روش کتابخانه ای به بیان شاخص‌های مشارکت سیاسی و ساز و کارهای آن در قانون اساسی و همچنین به بررسی انتخابات به ‌عنوان یکی از مؤلفه‌های مشارکت سیاسی در قانون اساسی پرداخته شد. بررسی ها حاکی از این است که؛ قانون اساسی جمهوری اسلامی به‌عنوان اصلی‌ترین سند تضمین حقوق و آزادی‌ها به ‌طور صریح یا ضمنی نقش مشارکت سیاسی مردم را به ‌عنوان یک حق برای آن‌ها برمی‌شمرد و حدود آن را تعیین می کند. نظام جمهوری اسلامی و قانون اساسی آن بارأی مردم ایجادشده است و در عین ‌حال انتخاب رهبر به ‌صورت غیرمستقیم و انتخاب رئیس‌جمهور و نمایندگان مجلس شورای اسلامی، شرکت در همه‌پرسی‌ها تجلی حضور و مشارکت سیاسی عموم مردم ازجمله همه اقلیت‌ها و قومیت‌ها در امر اداره حکومت، مشارکت در پیشبرد امور کشور است.

تحولات و چالش‌های سیاسی طبقه متوسط جدید در جمهوری اسلامی ایران

علی جان مرادی جو

دوره 1، شماره 3 ، آذر 1399، ، صفحه 35-69

چکیده

پرداختن به مسئله طبقه متوسط جدید به منزله یکی از گروه‌های اصلی تأثیرگذار در دورانِ معاصر تاریخ ایران به‌ویژه در چهار دهه اخیر، از ابعاد گوناگونی اهمیت دارد. یکی از این ابعاد که تأثیر به سزایی در شناخت ... بیشتر

جهاد تبیین و نقش حلقه‌های میانی در تحقق بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی

مهدی محمدزاده بنی طرفی

دوره 3، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 117-135

چکیده

علل وقوع انقلاب اسلامی ایران؛ چرایی و چگونگی

سید محمدرضا موسوی

دوره 1، شماره 1 ، خرداد 1399، ، صفحه 27-49

چکیده

بدون تردید انقلاب اسلامی ایران، بزرگترین انقلاب قرن بیستم بوده است که توانسته تأثیرات گستردهای در سطح داخلی و بینالمللی برجای بگذارد. وجه تمایز آن با سایر انقلاب‌ها، در تأکید آن بر معنویت و ... بیشتر

ساختار طبقه متوسط و وضعیت سنجی آن در جمهوری اسلامی ایران

علی جان مرادی جو

دوره 3، شماره 2 ، شهریور 1401، ، صفحه 119-150

چکیده

بررسی نقش نیروهای اجتماعی در تحولات سیاسی از موضوعات مهم و اساسی در جامعه‌شناسی سیاسی است. طبقات اجتماعی از جمله نیروهای متمایز اجتماعی محسوب می‌شوند که در تحلیل عملکرد گروه‌های اجتماعی- سیاسی ایفای ... بیشتر

بررسی نقش دیپلماسی اقتصادی در پذیرش قطعنامه۵۹۸

رشید رکابیان؛ سیروس خندان؛ سمانه طهماسبی

دوره 2، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 163-185

چکیده

در این مقاله ضمن معرفی دیپلماسی اقتصادی تلاش شده‌است تا نقش وجایگاه آن درپذیرش قطعنامه۵۹۸ از سوی جمهوری اسلامی ایران مورد بررسی قرار گیرد.در جنگ ایران وعراق که یک جنگ تمام عیاربود،ایران کوشید تا درکنار ... بیشتر

واکاوی و تحلیل پدیده مهاجرت بعد از انقلاب ، در رمان‌های پست‌مدرن رضا قاسمی از منظر مشترک ادبیات و جامعه شناختی

لیلا رهنما؛ نزهت نوحی؛ مهری تلخابی؛ حیدر حسن لو

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 16 اردیبهشت 1402

چکیده

مقوله مهاجرت بی‌تردید یکی از موضوعات چالش‌برانگیز در دهه‌های اخیر قلمداد می‌شود که زمینه‌های مختلفی همچون جامعه، اقتصاد و فرهنگ را تحت‌تاثیر قرار داده‌است. بسیاری از نویسندگان معاصر بنا به جایگاه ... بیشتر

بررسی تاثیر توسعة ناموزون بر ظهور و تداوم «قوم‌گرایی» در ایران معاصر: مطالعه موردی شمال‌غرب کشور

محرمعلی عرفانی؛ مالک ذوالقدر؛ مهدی خوشخطی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 اردیبهشت 1402

چکیده

این مقاله در پی آن است که ریشه ها و علل رویدادهای سیاسی شدن تفاوت های فرهنگی، نژادی، زبانی و منطقه ای در شمال‌غرب در دورۀ معاصر را در هر دو رهیافت «کهن» و «مدرن» بررسی نماید. تبیین جریان های ... بیشتر

پایش و ارزیابی اجرای سیاست‌های عدالت در سال اول برنامه‌ی ششم توسعه

سمانه کشوردوست

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 آذر 1401

چکیده

سیاست‌های عدالت اجتماعی همواره بخشی از مهم‌ترین آرمان‌های جمهوری اسلامی از بدو تأسیس بوده است. این سیاست‌ها در قوانین بالادستی و قوانین برنامه‌های توسعه نیز از جایگاه مطلوبی برخوردار می باشد. با ... بیشتر سیاست‌های عدالت اجتماعی همواره بخشی از مهم‌ترین آرمان‌های جمهوری اسلامی از بدو تأسیس بوده است. این سیاست‌ها در قوانین بالادستی و قوانین برنامه‌های توسعه نیز از جایگاه مطلوبی برخوردار می باشد. با این وجود نگاهی به عملکرد سیاست‌ها و قوانین مرتبط با عدالت اجتماعی نشان می‌دهد شاخص‌های مطلوبی در خصوص تحقق این سیاست‌ها وجود ندارد. به همین دلیل مقاله‌ی حاضر در راستای پاسخ به این پرسش برآمده است که سیاست‌های عدالت اجتماعی در سال اول برنامه‌ی ششم توسعه چگونه محقق شده است؟ به عبارت دیگر این مقاله در صدد بررسی و پایش اجرای سیاست‌های عدالت در سال 1396 می‌باشد. هدف اصلی این مقاله پی بردن به این موضوع است که اجرای سیاست‌های عدالت در یک سال چگونه پیش می‌رود. اهمیت این مسئله به دلیل کوتاه بودن زمان رصد و پایش و تعمیم نتایج پایش برای بهبودی اجراء در سال‌های بعدی برنامه حیاتی می‌باشد. داده‌های این پژوهش به روش اسنادی و کتابخانه‌ای و با استفاده از گزارش‌های رسمی سازمان برنامه و بودجه جمع‌آوری شده‌اند که با روش تفسیری، تحلیل می‌گردند. به این ترتیب پس از بررسی میزان و نحوه‌ی اجرای برنامه‌ی ششم در حوزه‌ی عدالت موانع اصلی تحقق سیاست‌های عدالت در سال اول برنامه‌ی ششم استخراج گردیده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد ضعف در پیش بینی منابع مالی و غیر مالی، فرایند کند تدوین و تصویب آیین‌نامه‌ها و روند اداری، وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی، تأثیر تحریم‌ها و ضعف در عوامل مدیریتی برخی از مهم‌ترین موانع اجرای برنامه‌ی ششم توسعه در سال اول می‌باشد.

بررسی جایگاه مولفه های مدرنیته سیاسی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

مرتضی آقاجری؛ شیوا جلال پور؛ فریدون اکبرزاده؛ بهرام یوسفی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 دی 1401

چکیده

قانون اساسی به مثابه مهمترین متن قانونی، چارچوب رفتاری و نهادی را در جمهوری اسلامی ایران تعیین می‌کند. از سوی دیگر یکی از آرمانهای انقلاب اسلامی در نزد بنیان‌گذاران و قانون‌گذاران ارج نهادن مساله استقلال ... بیشتر قانون اساسی به مثابه مهمترین متن قانونی، چارچوب رفتاری و نهادی را در جمهوری اسلامی ایران تعیین می‌کند. از سوی دیگر یکی از آرمانهای انقلاب اسلامی در نزد بنیان‌گذاران و قانون‌گذاران ارج نهادن مساله استقلال و آزادی جامعه و افراد در نسبت با حکومت بوده است. به همین منظور در این مقاله تلاش شده است تا از منظر مدرنیته سیاسی، جایگاه جامعه مدنی و حقوق افراد در قانون اساسی مورد بررسی قرار گیرد. به همین منظور سئوال اصلی مقاله حاضر بدین ترتیب است که مولفه‌های مدرنیته سیاسی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران از چه جایگاهی برخوردار است؟. روش مورد استفاده در این پژوهش، توصیفی-تحلیلی است و با جمع‌آوری اطلاعات مورد نیاز به صورت کتابخانه‌ای و اسنادی، نسبت به بررسی و تحلیل موضوع، اقدام شده است. گفتمان انقلاب اسلامی تلاش کرده است تا در ذیل گفتمان اسلام سیاسی، نظم سیاسی‌ را بنیان نهد که آموزه‌های اسلامی و دینی را در جامعه پیاده سازی نماید و به نوعی جامعه را به تعالی روحی و معنوی برساند و سعادت اخروی را برای مومنین در برابر مفهوم شهروندی به ارمغان بیاورد. از سوی دیگر مدرنیته سیاسی به روایت موریس باربیه بر انفکاک ساختاری میان دولت، جامعه مدنی و فرد استوار است؛ به عبارت دیگر مدرنیته در چهره سیاسی آن بر ارج نهادن بر هر یک از مولفه های مذکور مبتنی است .یافته های این مقاله حاکی از آن است که مولفه های جامعه مدنی و حقوق افراد در نظام قانونی جمهوری اسلامی ایران مورد تاکید قرار گرفته است.

مشاهده مقاله

فرایند شناسی مواجهه جریان های فکری با آموزه مهدویت در عصر انقلاب اسلامی

روح اله شاکری زواردهی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 فروردین 1402

چکیده

همواره یک سئوال جدی مطرح بود که جریانهای فکری نسبت به مقوله مهدویت و انتظار چه دیدگاهی دارند؟ بویژه در نیم قرن اخیر که زمینه های فهم و نگرش دقیق تری با رویش انقلاب اسلامی در ایران ایجاد شده است، لذا تلاش ... بیشتر