فاطمه السادات قریشی محمدی
دوره 3، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 223-246
چکیده
فصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به حقوق ملت اختصاص دارد. بررسی فصل سوم قانون اساسی از منظر جامعه‌شناسی سیاسی مورد توجه قرار نگرفته است. سؤال اساسی که در این مقاله مطرح و مورد بررسی قرار گرفته ...
بیشتر
فصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به حقوق ملت اختصاص دارد. بررسی فصل سوم قانون اساسی از منظر جامعه‌شناسی سیاسی مورد توجه قرار نگرفته است. سؤال اساسی که در این مقاله مطرح و مورد بررسی قرار گرفته این است‌‌که حقوق ملت در فصل سوم قانون اساسی چه حقوقی را با توجه به اسناد بین‌المللی حقوق بشری شامل شده و مهم‌تر این‌که زمینه‌های سیاسی اجتماعی آن‌چه بوده است؟ مقاله حاضر توصیفی تحلیلی بوده و با استفاده از روش‌کتابخانه‌ای به‌بررسی موضوع مورد اشاره پرداخته است. یافته‌ها حاکی است آن‌چه در فصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مطرح‌شده با اسناد حقوق بشری در این خصوص هم‌خوانی دارد هر چند برخی از این حقوق با محدودیت‌های مواجه است. قانون‌گذار در فصل سوم، آزادی افراد را تا آن حد که به حقوق و آزادی دیگران، نظم عمومی و مبانی اسلامی ضرر نرساند، مورد تأکید قرار داده است. از منظر جامعه‌شناسی سیاسی نیز باید ریشه های فصل سوم قانون اساسی را باید در تحولات آزادی‌خواهانه انقلاب مشروطه و آزادی‌خواهی در این دوره جستجو کرد. زیرا آن‌چه در فصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران آمده است در قانون اساسی مشروطه گنجانده‌شده بود. البته باید به مطالبات مردم در زمینه آزادی در دوره پهلوی که در شعار استقلال آزادی جمهوری اسلامی متجلی شده بود باید اشاره کرد. اندیشه‌های آزادی‌خواهانه اسلام فقاهتی اندیشمندانی چون شهید بهشتی و شهید مطهری و اسلام لیبرال که دکتر بازرگان نماینده آن بودند در توجه به آزادی‌های فردی و عمومی در فصل سوم قانون اساسی بسیار تأثیرگذار بود.
