نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق عمومی، گروه حقوق، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران

2 استادیار، گروه حقوق، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران

3 دانشیار، گروه حقوق، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

چکیده

یکی از مقولات مهم در ایران تنوع فرهنگی است. هدف مقاله حاضر بررسی این سوال است که تنوع فرهنگی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران چه جایگاهی داشته و راهکارهای تنوع فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران از منظر جامعه‌شناسی سیاسی چگونه است؟ مقاله حاضر توصیفی تحلیلی است و از فیش‌برداری در گردآوری مطالب و داده‌ها استفاده‌شده است. یافته‌ها بر این امر دلالت دارد که تنوع فرهنگی در بسترهای مناسب سیاسی و اجتماعی شکل می‌گیرد. در قانون اساسی ایران، تنوع فرهنگی به رسمیت شناخته شده است. اصول متعددی از قوانین اساسی به مسئله فرهنگ و حقوق فرهنگی مانند حق بر آموزش ‌و پرورش رایگان، حق آزادی ارتباطات و اطلاعات و حق تساوی در برخورداری از همه حقوق فرهنگی پرداخته است. تنوع فرهنگی در قانون اساسی ایران سه عنصر فرهنگی یعنی، زبان، مذهب و شیوه زندگی را در برگرفته است. به نظر می‌رسد یکی از چالش‌ها و مشکلات پیش روی تنوع فرهنگی عدم به رسمیت شناختن حقوق فرهنگی به شکل مستقل و عدم تخصیص بودجه فرهنگی مشخص سالانه از طرف دولت می‌باشد. فرصت شمردن تنوع فرهنگی، نگرش به تنوع فرهنگی به عنوان زیربنای امنیت، اتخاذ سیاست‌های چند فرهنگی به‌طور عام و سیاست‌های تربیتی چند فرهنگی به‌طور خاص، توجه به واقعیت‌های اجتماعی و حساسیت‌های بین فرهنگی، ارتباط بین فرهنگی، آموزش بین فرهنگی و گفتگوی بین فرهنگی از مهمترین راهکاری تقویت تنوع فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران از منظر جامعه‌شناسی سیاسی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the political sociology of cultural diversity in the Islamic Republic of Iran with an emphasis on the constitution

نویسندگان [English]

  • Ehsan Pourmahmoud 1
  • Mohammad Javad Jafari 2
  • Mehdi Hatami 3

1 Doctoral student of Public Law, Department of Law, Kermanshah Branch, Islamic Azad University, Kermanshah, Iran

2 Assistant Professor, Department of Law, Kermanshah Branch, Islamic Azad University, Kermanshah, Iran

3 Associate Professor, Department of Law, University of Kurdestan, Sanandaj, Iran

چکیده [English]

One of the important categories in Iran is cultural diversity. The purpose of this article is to examine the question of what place cultural diversity has in the constitution of the Islamic Republic of Iran and what are the solutions for cultural diversity in the Islamic Republic of Iran from the perspective of political sociology? This article is descriptive and analytical, and data collection has been used in data collection. The findings indicate that cultural diversity is formed in appropriate political and social contexts. Cultural diversity is recognized in Iran's constitution. Several principles of the constitution deal with the issue of culture and cultural rights, such as the right to free education, the right to freedom of communication and information, and the right to equality in enjoying all cultural rights. Cultural diversity in Iran's constitution includes three cultural elements, namely, language, religion and way of life. It seems that one of the challenges and problems facing cultural diversity is the non-recognition of cultural rights in an independent form and the non-allocation of a specific annual cultural budget from the government. The opportunity to consider cultural diversity, view cultural diversity as the foundation of security, adopt multicultural policies in general and multicultural education policies in particular, pay attention to social realities and intercultural sensitivities, intercultural communication, intercultural education and intercultural dialogue are among the most important It is a solution to strengthen cultural diversity in the Islamic Republic of Iran from the perspective of political sociology.

کلیدواژه‌ها [English]

  • political sociology
  • cultural diversity
  • cultural rights
  • Islamic Republic of Iran
  • constitution
احمدی، حمید(1386). قومیت و قوم‌گرایی در ایران- افسانه و واقعیت، تهران: نشر نی.
بشیریه، حسین(1395). زمینه‌های اجتماعی انقلاب ایران، ترجمه علی اردستانی، تهران: انتشارات نگاه معاصر.
بیتام، دیوید(1389). دموکراسی و حقوق بشر،ترجمه محمدتقی دل‌فروز، تهران: انتشارات طرح نو.
بیگ زاده، ابراهیم و مجد زاده، غزال(1391). دولت مدرن، حقوق فرهنگی مردم بومی و اقلیت‌ها، تحقیقات حقوقی، 8(1): 297-314.
تیلور، چارلز؛ هابرماس، یورگن و ولف، سوزان(1392). چند فرهنگ گرایی، ترجمه طاهر خدیو و سعید ریزوندی، تهران: انتشارات رخ داد نو.
رضا دوست، سعید (1389)، مفهوم شناسی حقوق فرهنگی، تهران: انتشارات مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
ریاضی، وحید و سام دلیری، کاظم(1400). جامعه‌شناسی سیاسی؛ عوامل فردی، روان‌شناختی شکل‌گیری نگرش سیاسی در انقلاب اسلامی، جامعه شناسی سیاسی انقلاب اسلامی، 2(4): 105-122.
زارع کهنمویی، اصغر(1394). پایان تک‌زبانی(سیزده گفتگوی پژوهشی درباره‌ی حق زبان مادری)، تهران: انتشارات موغام.
سامعی، احمد(1380). دکترین خاتمی در گفتگوی تمدن‌ها و فرهنگ‌ها، تهران: انتشارات چکاد.
عراقیه، علیرضا؛ فتحی واجارگاه؛ کورش، فروغی ابری؛ احمدعلی و فاضلی، نعمت‌الله(۱۳۹۰). بررسی جایگاه قومیت در برنامه‌ درسی پنهان، مطالعات برنامه درسی ایران، 23(6): 56-75.
عراقیه، علیرضا؛ فتحی، اجارگاه؛ فروغی ابری؛ احمدعلی و فاضلی، نعمت‌الله(۱۳۹۰). قومیت- پدیدهای آکسیمورون در برنامه درسى صریح مدارس متوسطه ایران، نوآوری‌هاى آموزشى، 10(4): 57-85.
علی بابایی، غلامرضا(1369). فرهنگ سیاسی، جلد اول، تهران: انتشارات ویس.
 فلیپ کتاک، کنراد(1386). انسان‌شناسی (کشف تفاوت‌های انسانی)، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.
قریشی محمدی، فاطمه السادات(1401). بررسی جامعه‌شناسی سیاسی فصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در پرتو اسناد بین‌المللی، جامعه شناسی سیاسی انقلاب اسلامی، 3(3): 233-246.
کاوسی، اسماعیل و مرادی، علیرضا(1393). هم‌افزایی فرهنگی در عصر جهانی‌شدن، تهران: انتشارات مرکز ملی جهانی‌شدن.
کیملیکا، ویل(1395). شهروندی چندفرهنگی(نظریه‌ای لیبرالی در باب حقوق اقلیت‌ها)، ترجمه ابراهیم اسکافی، تهران: انتشارات شیرازه.
 مدنی قهفرخی، سعید(1396). وضعیت توسعه‌ی انسانی در ایران (آسیب‌پذیری و تاب‌آوری)، تهران: انتشارات کتاب پارسه.
مرادی‌جو، علی‌جان(1401). ساختار طبقه متوسط و وضعیت سنجی آن در جمهوری اسلامی ایران، جامعه شناسی سیاسی انقلاب اسلامی، 3(2): 119-150.
نجف بیگی، رضا(۱۳۸۶). ارتباط بین فرهنگی و حل منازعات (به سمت رویکردی ایرانی)، راهبرد، 15(43): 231-244.
نراقی، آرش(1394). مدارا و مدنیت (مقالاتی در باب اخلاق اجتماعی)، تهران: انتشارات نگاه معاصر.
یوسفی، علی(1383). روابط بین قومی و تأثیر آن بر هویت ملی اقوام در ایران (تحلیلی ثانویه بر داده‌های یک پیمایش ملی)، مطالعات ملی، 2(2): 13-42.