نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 گروه علوم سیاسی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 استادیار، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، صندوق پستی : 4697-19395، تهران، ایران
3 استادیار، گروه علوم سیاسی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
4 استادیار، پژوهشکده تاریخ معاصر، تهران، ایران
چکیده
یکی از اهداف مهم انقلاب اسلامی برقراری عدالت اجتماعی بوده است. این امر را می توان از بررسی سخنان امام خمینی، اصول قانون اساسی و مفاد سایر اسناد بالادستی مشاهده کرد. در همین راستا نیز نهادهای مختلفی جهت تحقق این امر تاسیس شده است. بر این اساس سئوال اصلی تحقیق براین مبنا قرار دارد که رویکرد و الگوی جمهوری اسلامی در قبال عدالت اجتماعی چگونه است؟ روش تحقیق در این مقاله کیفی از نوع توصیفی-تحلیلی است و داده ها به شیوه کتابخانه‌ای جمع‌آوری شده است. فرضیه مقاله این است که محوریت عدالت اجتماعی در سیاست های جمهوری اسلامی و بویژه در بعد نهادی آن در قالب کمیته امداد بر محور عدالت توزیعی قرار دارد. نتایج تحقیق نشان می دهد سیاست‌های دولت های پس از انقلاب و رویکرد اسناد بالادستی بصورت گزینشی از شاخصه‌های گوناگون عدالت اجتماعی و بر حمایت اقتصادی و توانبخشی گروه‌های آسیب‌پذیر استوار بوده است ولی با اینحال رویکرد کمیته امداد به عدالت اجتماعی به ویژه در طرح های همچون اشتغالزایی و فقرزدایی، همسو با دیدگاه امام خمینی بر عدالت توزیعی بر مبنای استحقاق، مشارکت در همکاری اجتماعی و خدمت به اجتماع توسط افراد استوار بوده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Islamic Republic of Iran’s Approach to Social Justice for the Poor and the Deprivileged through the Relief Foundation
نویسندگان [English]
- Mohammad Javad Alam Chehreh 1
- Seyyed Aatollah Sinaei 2
- Seyyed Khodayar Mortazav Asl 3
- Seyed Mostafa Taghavi Moghaddam 4
1 Department of Political Science, South Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Department of Social Sciences, Payame Noor University, PO Box 19395-4697, Tehran, Iran
3 Assistant Professor, Department of Political Science, South Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
4 Assistant Professor, Institute of Contemporary History, Tehran, Iran
چکیده [English]
One of the major objectives of the Islamic Revolution is to establish social justice, which can be inferred from the words of Imam Khomeini, constitutional principles and provisions of the upstream documents. In this connection, various bodies have been founded for materializing it. Thus, the main research question is: How is the Islamic Republic of Iran’s approach formed towards social justice? The methodology of the research is descriptive-analytical that falls under qualitative researches, as data are gathered through library sources. The article hypothesizes that the subject of social justice in the Islamic Republic’s policies, especially in its institutional aspects, is founded on the distributive justice through the Relief Foundation. Research results reveal that policies adopted by post-revolution administrations, as well as the upstream documents have selectively been based on various social justice indicators, which focused on economic protection and support for the vulnerable groups. However, the Relief Foundation’s approach to establishing social justice through such plans as employment and fighting poverty, consistent with the views of Imam Khomeini on distributive justice, was based on competence, collaboration in social plans, and serving the society.
- اشجع مهدوی، شاهرخ؛ رشاد، معصومه و متقی، ابراهیم (1399) « بررسی مولفه‌های آزادی و عدالت در برنامه‌های پنج‌سالۀ توسعه در ایران 1394-1368» فصلنامه رهیافت انقلاب اسلامی، سال چهاردم، شماره 52، صص 142-123.
- پروانه، محمود (1394). «نقد گفتمان دولت سازندگی»، فصلنامه علمی تخصصی اندیشه ولایت، سال اول، شماره اول، 87-120.
- جغتایی، فائزه، موسوی، میرطاهر، زاهدی مازندرانی، محمد جواد (۱۳۹۵). «ابعاد ومولفه‌های توسعه اجتماعی در برنامه‌های پنجگانه توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه رفاه اجتماعی، 16(63)، صص 55-88.
- خانجانی، قاسم (1398). «راه های مقابله با نفوذ فکری و فرهنگی در اندیشه رهبر معظم انقلاب اسلامی آیت الله خامنه‌ای(مد ظله العالی)». دو فصلنامه مطالعات قدرت نرم، دوره 9، شماره 1، صص 1-30.
- خشک دامن، مرجان (1387). «نمایی از طرح های اشتغال و خودکفایی کمیته امداد»، کتاب ماه علوم اجتماعی، شماره 1، 86-89.
- خمینی، روح الله (1368). صحیفه امام، قم: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)، ج 21.
- خمینی، روح الله (1373). ولایت فقیه، قم: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س).
- خمینی، روح الله (1378). صحیفه امام، دوره 22 جلدی، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
- خمینی، روح الله (1379). کتاب البیع، ج 2، قم: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س).
- خوش چهره، محمد و زیوری، عطیه (1386). «عدالت و برابری اقتصادی در آراء اندیشمندان اسلامی و اقتصاددانان معاصر»، فصلنامه راهبرد، شماره 10، 75-105.
- رئوفی، مهسا (1394). «تاریخچه تشکیل کمیته امداد امام خمینی(ره)»، فصلنامه شهر قانون سال چهارم، شماره شانزدهم، صص 50-48 .
- زهیری، علیرضا (1382). «دولت اخلاقی در آرای سیاسی امام خمینی(س)»، پژوهشنامه متین، دوره 5، شماره پیاپی 21، صص 128-99.
- زیبایی نژاد، مریم (1398). «احیای انگاره‌های مهم هویتی در پرتو انقلاب اسلامی ایران»، فصلنامه پژوهش های انقلاب اسلامی، دوره 8، شماره 29، صص 187-206.
- شقاقی شهری، وحید (1398). «ارزیابی وضعیت اجرای اقتصاد مقاومتی (دوره 1390-1396)». فصلنامه علمی اقتصاد اسلامی، 19(76)، صص 88-60.
- شمخی، مینا؛ ناصری کریموند، امان‌اله؛ مرادی، فاطمه (1398). «راهکارهای تربیتی فقرزدایی در نهج البلاغه»، نشریه آموزه های تربیتی در قرآن و حدیث، سال پنجم، شماره ۱، پیاپی ۹، بهار و تابستان، صص ۸۱ -۱۰۰.
- علمی، قربان (1395). «عدالت اجتماعی در نهج البلاغه»، پژوهش های قرآن و حدیث، سال چهل و نهم، شماره یکم، صص 57-90.
- قدیری معصوم، مجتبی و نجفی کانی، علی اکبر (1382). «برنامه‌های توسعه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و تأثیر آن‌ها بر نواحی روستایی»، پژوهش‌های جغرافیایی، 44، صص 111-121.
- قنبری، یوسف؛ نوری، راضیه و غفورزاده، حسین (1395). «ارزیابی نقش کمیته امداد امام خمینی در توسعه اشتغال پایدار روستاها»، فصلنامه اقتصاد اسلامی، سال شانزدهم، شماره 64، صص 146-117.
- کاظمی، پریسا و بشیری، اکبر (1398). «سازوکارهای تضمین حقوق بنیادین بشر در نظام حقوقی عمومی ایران»، دو فصلنامه مطالعات حقوق بشر اسلامی، دوره 8، شماره 16، بهار و تابستان، صص 140-119.
- منصورزاده، محمدباقر و امینی، علی اکبر (1399). «بررسی مقایسه ای مفوم عدالت در اندیشه ایرانشهری و انقلاب اسلامی»، فصلنامه رهیافت انقلاب اسلامی، سال چهاردهم، شماره 50، صص83-102.
- واعظی، احمد (1400). «عدالت اجتماعی و نسبت آن با عدالت توزیعی»، فصلنامه علوم سیاسی، سال بیست و چهارم، شماره 95، صص 6-25.
- Gorski, Paul. (2008) Beyond the “Culture of Poverty”: Resources on Economic Justice, Multicultural.
- Jimenez, Jillian. (2015), “Social policy and social change: toward the creation of social and economic justice”, SAGE Publications.
- Miller, David. (1976). Social Justice, revised edition. Oxford: Oxford University Press.
- Rawls, John. (1999). A Theory of Justice. Cambridge, Ma: Harvard University Press.
- Nozick, Robert. (1974). Anarchy, State and Utopia. New York: Basic Books.
- Renault, Emmanuel. (2004). The Experience of Injustice. Paris: La Découverte.
- Marx, Karl. (2008). Critique of the Gotha Program. Rockville: Wildside Press.
)