جامعه شناسی سیاسی انقلاب اسلامی

جایگاه خدا و مردم در نظام مردمسالاری دینی بر پایه اصول قانون اساسی

سید محمدرضا محمودپناهی

دوره 4، شماره 3 ، آبان 1402، ، صفحه 149-168

چکیده

  مردمسالاری دینی نظریه ای سیاسی بر اساس دو مبنای خدا و مردم است، اما در عین حال تئوکراسی و یا دموکراسی نیست. حاکمان در تئوکراسی منصوب خدا تلقی می شوند، قانون او را اجرا می کنند و فقط در برابر او پاسخگو هستند، ...  بیشتر مردمسالاری دینی نظریه ای سیاسی بر اساس دو مبنای خدا و مردم است، اما در عین حال تئوکراسی و یا دموکراسی نیست. حاکمان در تئوکراسی منصوب خدا تلقی می شوند، قانون او را اجرا می کنند و فقط در برابر او پاسخگو هستند، در حالی که در دموکراسی طبق خواست اکثریت مردم اداره می شود. سوال اصلی پژوهش این است که خدا و مردم در نظام مردم سالاری دینی بر پایه اصول قانون اساسی چه جایگاهی دارند؟ در پاسخ با رویکرد توصیفی-تحلیلی و ابزار کتابخانه ای داده ها و مستندات جمع آوری و تحلیل می شود. طبق دستاوردهای این پژوهش، بر پایه اصول قانون اساسی مردمسالاری دینی بر هر دو پایه خدا و مردم استوار است، اراده سیاسی مردم در طول حاکمیت مطلق خدا تعریف شده و قوانین خدا به انتخاب اکثریت مردم چارچوب نظامی سیاسی را تشکیل داده است و در آن مردم از طرف خدا بر سرنوشت خود حاکمند و مسؤلین هم در برابر مردم و هم در برابر خدا پاسخگو هستند، مصالح و منافع مردم با مقاصد الهی شریعت همسو است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 616.89 K

الگوی کنش بانوان و تاثیر آن بر فرهنگ سیاسی در گفتمان انقلاب اسلامی براساس الگوی سوم: بررسی ترسیم هسته‌های گفتمانی از منظر آیت الله خامنه ای

زهرا امامی؛ احمد بخشایشی اردستانی؛ محمد توحیدفام؛ حجت‌اله درویش‌پور

دوره 4، شماره 2 ، شهریور 1402، ، صفحه 153-182

چکیده

  پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر الگوی سوم زن مسلمان بر فرهنگ سیاسی انجام شده است. شواهد بی‏شمار تاریخی نشان می‌دهند که مسئله مشارکت سیاسی زنان ایرانی بدون آنکه ارتباطی به نهضت زنان در اروپا و غرب داشته ...  بیشتر پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر الگوی سوم زن مسلمان بر فرهنگ سیاسی انجام شده است. شواهد بی‏شمار تاریخی نشان می‌دهند که مسئله مشارکت سیاسی زنان ایرانی بدون آنکه ارتباطی به نهضت زنان در اروپا و غرب داشته باشد، ریشه در فرهنگ دینی تشیع دارد. ایدئولوژی حاکم بر جنبش زنان اروپایی بر پایه فمینیسم و سکولاریسم استوار بود اما این اصول در بین زنانی که در نهضت مشروطه و همچنین انقلاب اسلامی شرکت می‏کردند، پایه و اساسی نداشت. فرهنگ سیاسی ساختارها و معنی عرصه سیاسی را به همان روالی آشکار می‌کند که فرهنگ به طور کلی همبستگی یکپارچگی زندگی فرهنگ سیاسی را روشن می‌گرداند. روش این پژوهش تحلیل گفتمان با رجوع به بیانات آیت الله خامنه‌ای براساس آرا لاکلا و موف بوده است. با توجه به مولفه­های فرهنگ سیاسی در ایران هم چون فرهنگ آمریت/ تابعیت، سبب کاهش مشارکت سیاسی زنان در تاریخ شده است، اما به دلیل تاثیر پذیری زنان ایرانی از هویت اسلامی و ایرانی، در مقاطعی خاص از زمان، مشارکت سیاسی زنان افزایش داشته است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 371.87 K

بررسی مقایسه ای جامعه شناسی اسلام سیاسی شیعی مبتنی بر امامت و رویکردهای انقلاب اسلامی و اسلام سیاسی نوسلفیه مبتنی بر خلافت با تاکید برداعش

ابراهیم معصومی؛ سعید اسلامی؛ کمال پولادی

دوره 2، شماره 1 ، خرداد 1400، ، صفحه 159-178

چکیده

  نهضت سلفی با نام جنبش سلفی جنبشی احیا گرایانه در درون اسلام سنی می باشد که بهنوعی بازگشت به اسلام اولیه بوده است که در واقع این نهضت منجر به تشدید خشونت در جوامع مسلمان و غیر مسلمان بوده که نتیجه ی آن ظهور ...  بیشتر نهضت سلفی با نام جنبش سلفی جنبشی احیا گرایانه در درون اسلام سنی می باشد که بهنوعی بازگشت به اسلام اولیه بوده است که در واقع این نهضت منجر به تشدید خشونت در جوامع مسلمان و غیر مسلمان بوده که نتیجه ی آن ظهور حکومت اسلامی افراطی به نام داعش بود که در واقع اندیشه های آنان متکی بر اقدامات خصمانه علیه کفار ،منافقین و مشرکین برای دستیابی به آرمانهای این گروه بوده است که خلافت داعش تحولات گوناگونی را نیز پشت سر گذاشته است در اسلام سیاسی نوسلفیه مبتنی بر خلافت داعش مبارزه و تکفیر و تشدید خشونت همراه با فتنه در دنیای اسلام امت جهانی اسلامی را با مشکلات عدیده ای روبرو کرده است در مقابل اسلام سیاسی شیعی مبتنی بر امامت و رویکردهای انقلاب اسلامی را داریم که در این خصوص باید اذعان داشت پیوند میان دین و سیاست همواره از اصول و خط فکری انقلاب اسلامی بوده است که رهبری و جمهوری اسلامی بر مبنای آن استوار می باشد که نمادی از مقاومت هویتی و فرهنگی می باشد از مهمترین خصیصه ها ی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی سیاسی بودن آن است بنابراین اسلام مطلوب انقلاب اسلامی که در عمل به کارگرفته شده و به حاکمیت دست یافته است، اسلام سیاسی است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 374.65 K

نقش انگیزش در بسیج ملی در جمهوری اسلامی ایران

حسین شکوهی؛ جمال یوسفی صفاپور

دوره 3، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 163-186

چکیده

  بسیج ملی بزرگ‌ترین اجتماع مردمی در عرصه‌های مختلف می باشد، ازجمله عوامل موثر برای ایجاد بسیج ملی انگیزش می باشد؛ پژوهش حاضر به‌صورت ترکیبی، توصیفی-تحلیلی و بامطالعه میدانی و کتابخانه‌ای؛ بر مبنای ...  بیشتر بسیج ملی بزرگ‌ترین اجتماع مردمی در عرصه‌های مختلف می باشد، ازجمله عوامل موثر برای ایجاد بسیج ملی انگیزش می باشد؛ پژوهش حاضر به‌صورت ترکیبی، توصیفی-تحلیلی و بامطالعه میدانی و کتابخانه‌ای؛ بر مبنای هدف از نوع تحقیقات کاربردی و بر مبنای ماهیت و روش، پیمایشی می‌باشد. جامعه آماری این تحقیق شامل همه افراد موجود در جمهوری اسلامی ایران که دارای توانایی ایفای نقش در مواجه با شرایط لازم برای بسیج ملی را دارند می باشد روش نمونه‌گیری هدفمند و حجم نمونه‌ این پژوهش 100 نفر بود که با استفاده از فرمول محاسبه نمونه برای جوامع نامحدود محاسبه شد،که از این تعداد 25 نفر متخصصین مسائل عمومی در دانشگاه‌ها، 50 نفر مردم عادی و 25 نفر اعضاء بسیج مقاومت انتخاب گردیدند. برای گردآوری داده‌های این تحقیق از هر دو روش کتابخانه‌ای و میدانی استفاده شد. ابزار گردآوری داده‌های این تحقیق پرسشنامه با ضریب پایایی آلفای کرون باخ 9/0 بود. در تحلیل داده‌های این تحقیق از آمار توصیفی شامل میانگین، واریانس و انحراف معیار همچنین آمار استنباطی شامل آزمون کولموگروف – اسمیرنوف و آزمون t تک گروهی استفاده شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان‌دهنده نقش مستقیم انگیزش در بسیج ملی می‌باشد؛ همچنین انگیزش در همه ابعاد ایمان ،فرمانبرداری، توکل، شجاعت، استقامت و بصیرت در بسیج ملی دارای سطح معنی‌داری صفر و خطای انحراف میانگین کمتر از 5. می‌باشد که حاکی از آن است که انگیزش می‌تواند در بسیج ملی به میزان چشم‌گیری موثر باشد.که نمونه آن در کمک رسانی مردمی در جنگ تحمیلی و مراسم باشکوه تشییع سردار شهید سلیمانی مشاهده گردید.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 543.78 K

رهایی در اندیشه دکتر علی شریعتی (تحلیل تطبیقی روایت های مدرن از رهایی)

تورج رحمانی؛ رسول عربخانی

دوره 2، شماره 4 ، اسفند 1400، ، صفحه 165-186

چکیده

  امروزه "رهایی" در عرصه های اجتماعی، سیاسی و معرفت شناختی تبدیل به یک گفتمان شده است. مفهوم رهایی از دوره ی مدرن به بعد و خصوصاً در دوره ی معاصر مورد توجّه جدی قرار گرفته و از اهمیّت بیشتری نسبت به دورۀ پیشامدرن ...  بیشتر امروزه "رهایی" در عرصه های اجتماعی، سیاسی و معرفت شناختی تبدیل به یک گفتمان شده است. مفهوم رهایی از دوره ی مدرن به بعد و خصوصاً در دوره ی معاصر مورد توجّه جدی قرار گرفته و از اهمیّت بیشتری نسبت به دورۀ پیشامدرن برخوردار بوده است. مسئله ی اصلی در مبحث رهایی، قدرت، سلطه و آثار منفی ناشی از این عوامل است که در قالب ویژگی هایی چون "شیء گشتگی"، "عدم استقلال"، "بی هویّتی" و "بی معنایی" متجلّی می شود. از این جهت مطالعه ی رهایی در میراثِ فکریِ ایرانِ معاصر نیز ضروری به نظر می رسد. در این میان اندیشه ی رهایی دکتر علی شریعتی به عنوان یکی از متفکرین معاصر اهمیت ویژه ای دارد. چرا که او بخش عمده ای از اندیشه ی خود را به سمت رهایی جهت گیری کرده است. مقایسه ی "اندیشه ی رهایی دکتر شریعتی" و "روایت مدرن رهایی" نتایج قابل توجهُّی خواهد داشت. بررسی اندیشه ی رهاییِ شریعتی و نسبت سنجیِ آن با روایت های مدرنِ رهایی و تبیین چگونگی تأثیرپذیری او از این مباحث، هدف این پژوهش تلقی می شود. مقاله ی حاضر در دو بخش ارائه می گردد. بخش نخست، بازخوانی سیر تحوُّل مفهوم رهایی در دوره ی مدرن خواهد بود و سپس میراث فکری به جا مانده از دکتر شریعتی مورد خوانش قرار می گیرد. این امر به منظور فهم و تجسم اندیشه ی رهاییِ او صورت می پذیرد

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 459.72 K

نقش روحانیت در ملی شدن صنعت نفت

سوناز نصیری

دوره 1، شماره 4 ، اسفند 1399، ، صفحه 169-197

چکیده

  صنعت نفت از موثرترین و بزرگترین صنایع در جهان و به ویژه ایران است. جنبش­ملی شدن صنعت نفت ایران یکی از رویدادهای تاریخی مهم حیات سیاسی است که طی آن ایرانیان به صحنه سیاست آمدند تا نه تنها ریشه استعمار ...  بیشتر صنعت نفت از موثرترین و بزرگترین صنایع در جهان و به ویژه ایران است. جنبش­ملی شدن صنعت نفت ایران یکی از رویدادهای تاریخی مهم حیات سیاسی است که طی آن ایرانیان به صحنه سیاست آمدند تا نه تنها ریشه استعمار خارجی رابرای همیشه بسوزند بلکه راه را برای عمران و آبادی کشور هموار نمایند. مقاله حاضر به نقش روحانیت در ملی­شدن صنعت­نفت می­پردازد؛ حادثه‌ای در خور اهمیت و شایان توجه است، که باید به عنوان یکی از تجربه‌های مهم، مورد بررسی  قرار گیرد. می توان نتیجه گرفت که ملی شدن صنعت نفت کشور عزیزمان ایران، که باعث قطع دست ایادی­بیگانه از چپاولگری و تاراج این سرمایه ملی گردید، آن چه که نقش اساسی را در این راستا ایفا نمود، و آن را می‌توان به عنوان نکته ثقل این پیروزی شیرنی و بزرگ قلمداد نمود، ارتباط وثیق و محکم توده­مردم با روحانیت، خصوصا آیت الله کاشانی (رحمة الله علیه) بود، که با روشنگری‌های خویش ملت را بیدار نمود و آنان را از خواب­غفلت بیدار ساخت، و همین امر باعث گردید که حتی خواص جامعه مانند دکتر مصدق نیز فرصت عرض اندام داشته باشند و بتوانند به برکت این پشتوانه محکم در مقابل دربار و انگلیسی‌ها بایستند و صنعت نفت را ملی نمایند؛ و همچنین فضای باز سیاسی پس از شهریور1320، عرصه­ی فعالیت را برای تمامی طبقات، ازجمله روحانیت فراهم آورد. در پی­آن، روحانیون نیز قدرت از دست رفته ی خود را بازیافتند و در برابر جریان­های مختلف از جمله ملی­شدن صنعت­نفت موضع­گیری کردند تا صنعت نفت کشور ایران ملی گردد. 

---

• مشاهده مقاله

تحلیل اپوزیسیون جمهوری اسلامی ایران براساس نظریه نفع شخصی یوهان گرافلند

محمد لعل علیزاده؛ علی اکبرپور آلمه جوقی

دوره 4، شماره 3 ، آبان 1402، ، صفحه 169-192

چکیده

  پرداختن به مسئله اپوزیسیون به‌منزله یکی از ظرفیت‌هایی که نقش مهمی در اصلاح و کنترل قوانین و عملکرد دولت دارد، بسیار مهم است. با استفاده از بستر‌های موجود در سیستم سیاسی، اپوزیسیون می‌تواند وظیفه نظارت ...  بیشتر پرداختن به مسئله اپوزیسیون به‌منزله یکی از ظرفیت‌هایی که نقش مهمی در اصلاح و کنترل قوانین و عملکرد دولت دارد، بسیار مهم است. با استفاده از بستر‌های موجود در سیستم سیاسی، اپوزیسیون می‌تواند وظیفه نظارت بر اجرای قوانین را بر عهده بگیرد و وجود نقص و ناکارآمدی را مطرح نماید و تلاش کند تا بهبودی و اصلاحی در بخش‌های مختلف حاکمیت صورت گیرد. اما در تحلیل و ارزیابی اپوزیسیون جمهوری اسلامی ایران، اپوزیسیون یک حرکت سیاسی، بین المللی و مبتنی بر منافع گفتمانی است که در طول سال‌های پس از انقلاب اسلامی شکل گرفته است. اپوزیسیون جمهوری اسلامی ایران شامل مخالفان داخلی و خارجی است. هدف اصلی پژوهش حاضر تحلیل اپوزیسیون خارجی جمهوری اسلامی ایران با رویکرد نفع شخصی یوهان گرافلند با استفاده از روش تحلیلی بود. نتایج پژوهش نشان داد اپوزیسیون خارجی از طریق حامیان خارجی، رسانه‌ها، و گروه‌های فعال تلاش نموده‌اند تا تغییرات سیاسی و نظامی در ایران انجام دهند و برای رسیدن به این هدف، اولویت نفع شخصی و منفعت‌طلبی هر کدام از اپوزیسیون مطرح بوده و نفع عموم مردم و ظرفیت‌های دموکراتیک اپوزیسیون در معنای سیاسی آن، به این معنا که منافع اجتماعی را در نظر بگیرند، پیگیری نشده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 727.07 K

مساله فلسطین از جنبش خلافت مسلمانان هند تا انقلاب اسلامی ایران

محمود نقدی پور

دوره 2، شماره 1 ، خرداد 1400، ، صفحه 179-198

چکیده

  مسئله فلسطین و حق حاکمیت مسلمانان بر آن، پس از فروپاشی امپراتوری عثمانی همواره یک از مهمترین مسائل پیشروی جهان اسلام بود و به نسبت در گذر زمان اهمیت این موضوع دچار فراز و فرودهایی بوده است با شکست امپراتوری ...  بیشتر مسئله فلسطین و حق حاکمیت مسلمانان بر آن، پس از فروپاشی امپراتوری عثمانی همواره یک از مهمترین مسائل پیشروی جهان اسلام بود و به نسبت در گذر زمان اهمیت این موضوع دچار فراز و فرودهایی بوده است با شکست امپراتوری عثمانی در جنگ جهانی اول و تسلط انگلستان بر فلسطین، یهودیان طی یک معامله کثیف با بریتانیا حقوق امت اسلامی و اکثریت قاطع مسلمان فلسطین را نادیده گرفتند و مقدمات و ابزار روی کار آمدن یک دولت یهودی را در فلسطین تدارک دیدند در این میان جنبش خلافت مسلمانان شبه قاره هند که همزمان با جنگ جهانی اول و به‌ جانبداری‌ از اتحاد جهان اسلام و حمایت از خلافت‌ عثمانی‌ به عنوان نماد سیاسی مسلمانان بر ضد استعمار بریتانیا شکل گرفت نخستین واکنش‌ها را به شکل‌گیری دولت یهودی در میان اراضی اسلامی از خود نشان داد و خواستار اعاده حق حاکمیت مسلمانان بر قبله دومشان گردید. علاقه مسلمانان هند به سرنوشت جهان اسلام آنها را با دیگر سرزمین‌های اسلامی پیوند می‌داد با اشغال سرزمین فلسطین گسترده‌ترین موج ضد صهیونیستی طی جنبش اسلامی خلافت، از مرزهای هند فرا‌تر رفت جنبش خلافت از آنجایی‌ که با تکیه ‌بر اندیشه اتحاد اسلام شکل‌گرفته بود پس از فروپاشی عثمانی تسلط آل سعود بر اماکن مقدسه حجاز، تنها عامل انسجام جهان اسلام را، در موضوع فلسطین می‌دید در حمایت گسترده از فلسطین گام برداشت، با شکست جنبش خلافت آرمان ملت مظلوم فلسطین دچار فراز و فرودهای زیادی شد تا اینکه انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی(ره) به پیروزی رسید  انقلابی که در دوره مبارزاتی خود نیز اعاده حقوق مردم فلسطین را در راس اولویت های خود قرار داده بود، پس از پیروزی با حمایت جدی از ملت فلسطین و گروه های مقاومت  در احیای حقوق ملت فلسطین نقش آفرینی نمود و بر خلاف سایر دولتهای اسلامی مسئله فلسطین هدف و استراتژی دائمی جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت، در مقاله حاضر به مسئله فلسطین از شکل گیری جنبش خلافت تا انقلاب اسلامی و چگونگی برخورد با مسئله فلسطین پرداخته شده است. روش مقاله توصیفی تحلیلی بوده و از روش گرداوری کتابخانه‌ای، اسناد و منابع الکترونیکی استفاده‌شده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 351.26 K

بررسی تطبیقی-تحلیلی مولفه های انسان مطلوب و انسان توسعه یافته در سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش و سند 2030

اعظم محسن لو؛ علیرضا رضایی؛ محمدعلی قاسمی ترکی

دوره 4، شماره 2 ، شهریور 1402، ، صفحه 183-210

چکیده

  سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش بیشتر ناظر به ارتقای جنبه‌های علمی و اخلاقی و معنوی و تربیتی دانش آموزان و هم معلمان و مربیان است؛ انسان مطلوبی که در این سند ترسیم گردیده است بیشتر انسانی اخلاقی و ...  بیشتر سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش بیشتر ناظر به ارتقای جنبه‌های علمی و اخلاقی و معنوی و تربیتی دانش آموزان و هم معلمان و مربیان است؛ انسان مطلوبی که در این سند ترسیم گردیده است بیشتر انسانی اخلاقی و معنوی است تا انسانی که ویژگی‌های انسان توسعه یافته غربی سند 2030 را داشته باشد؛ با این حال بین این دو سند اشتراکات و مشابهت‌هایی در حوزه بعضی از مباحث نظیر عدالت گرایی و اختیار و آزادی عمل انسان دیده می شود. نکته مهم و اساسی آن است که سند تحول بنیادین بیشتر بر مبنای تئوری‌هایی بنا شده که بعضا قابل اجرا نیستند و یا اگر باشند بسیار زمان بر و هزینه بر هستند، به تعبیر دیگر سیمای ارائه شده از انسان مطلوب در در سند تحول ایده آل و آرمانی و تا حدّی دست نیافتنی است چرا که تنظیم کنندگان سند بدون توجه به واقعیت‌های روز جامعه و ظرفیت‌های آموزش و پرورش و مدارس و مربیان انها و شناخت چالش‌ها و راهکارهای مرتبط با تعلیم و تربیت اقدام به نگارش بندهای مختلف آن نموده اند.در صورتی که جامعه ما نیاز به برنامه ای مدون و جامع در حوزه علم و اخلاق و معنویت دانش اموزان و دانشجویان دارد که قابلیت اجرا داشته و در عین حال جذاب باشد. نویسندگان در این مقاله در پی پاسخ به این سوال می‌باشند که انسان مطلوب سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش با ویژگی‌های انسان توسعه یافته از چه تفاوت‌ها و شباهت‌هایی برخوردارند؟ و فرضیه پژوهش بر این استوار است که علت اصلی تفاوت ویژگی‌های انسان مطلوب سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش با ویژگی‌های انسان توسعه یافته، تلقی متفاوت آن دو از انسان است. هدف پژوهش تبیین و تحلیل ویژگی‌های انسان مطلوب در سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش با ویژگی های انسان توسعه یافته می‌باشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 445.35 K

رویکرد جمهوری اسلامی ایران به عدالت اجتماعی در قبال فقرا و محرومان از طریق کمیته امداد

محمدجواد عالم چهره؛ سیدعطاءالله سینائی؛ سید خدایار مرتضوی اصل؛ سید مصطفی تقوی مقدم

دوره 1، شماره 1 ، خرداد 1399، ، صفحه 185-214

چکیده

  یکی از اهداف مهم انقلاب اسلامی برقراری عدالت اجتماعی بوده است. این امر را می توان از بررسی سخنان امام خمینی، اصول قانون اساسی و مفاد سایر اسناد بالادستی مشاهده کرد. در همین راستا نیز نهادهای مختلفی جهت ...  بیشتر یکی از اهداف مهم انقلاب اسلامی برقراری عدالت اجتماعی بوده است. این امر را می توان از بررسی سخنان امام خمینی، اصول قانون اساسی و مفاد سایر اسناد بالادستی مشاهده کرد. در همین راستا نیز نهادهای مختلفی جهت تحقق این امر تاسیس شده است. بر این اساس سئوال اصلی تحقیق براین مبنا قرار دارد که رویکرد و الگوی جمهوری اسلامی در قبال عدالت اجتماعی چگونه است؟  روش تحقیق در این مقاله کیفی از نوع توصیفی-تحلیلی است و داده ها به شیوه کتابخانه‌ای جمع‌آوری شده است. فرضیه مقاله این است که محوریت عدالت اجتماعی در سیاست های جمهوری اسلامی و بویژه در بعد نهادی آن در قالب کمیته امداد بر محور عدالت توزیعی قرار دارد. نتایج تحقیق نشان می دهد سیاست‌های دولت های پس از انقلاب و رویکرد اسناد بالادستی بصورت گزینشی از شاخصه‌های گوناگون عدالت اجتماعی و بر حمایت اقتصادی و توانبخشی گروه‌های آسیب‌پذیر استوار بوده است ولی با اینحال رویکرد کمیته امداد به عدالت اجتماعی به ویژه در طرح های همچون اشتغالزایی و فقرزدایی، همسو با دیدگاه امام خمینی بر عدالت توزیعی بر مبنای استحقاق، مشارکت در همکاری اجتماعی و خدمت به اجتماع توسط افراد استوار بوده است. 

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 921.83 K

شناسایی مولفه های اثر گذار بر عدم تحقق توسعه اقتصادی در جمهوری اسلامی ایران

مهدی خورشیدی آزاد؛ زهرا حضرتی صومعه؛ ساسان ودیعه

دوره 2، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 187-205

چکیده

  هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل و مولفه‌های اثرگذار بر عدم تحقق توسعه در دوره پس از انقلاب اسلامی است. پژوهش به لحاظ هدف توسعه ای و از لحاظ ماهیت توصیفی و از لحاظ روش کیفی است. جامعه آماری را نخبگان و متخصصان ...  بیشتر هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل و مولفه‌های اثرگذار بر عدم تحقق توسعه در دوره پس از انقلاب اسلامی است. پژوهش به لحاظ هدف توسعه ای و از لحاظ ماهیت توصیفی و از لحاظ روش کیفی است. جامعه آماری را نخبگان و متخصصان حوزه های اقتصاد، جامعه شناسی اقتصاد و توسعه و همچنین دست اندرکاران امر توسعه اقتصادی کشور تشکیل دادند. بر اساس روش نمونه گیری هدفمند مصاحبه با 15 نفر از جامعه آماری انجام گرفت. برای تجزیه ‌و تحلیل داده‌های به‌دست‌آمده از مصاحبه‌ها، از روش تحلیل مضمون استفاده شد. یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که از دیدگاه مصاحبه‌شوندگان، عدم جذب سرمایه،های خارجی، فرار سرمایه، فرار مغزها، عدم اجماع و وفاق ملی در مورد توسعه، تاکید بر ایدئولوژی‌گرایی به جای ملی‌گرایی، وجود حاکمیت رانتی، عدم توجه به آزادی‌های سیاسی به عنوان مهمترین عوامل و مولفه‌های اثرگذار بر عدم دستیابی به سطح مطلوبی از تولید و رفاه در دوره پس از انقلاب اسلامی به شمار می‌آیند. علاوه براین، از دیدگاه متخصصان، حجم بالای نقدینگی، افزایش نرخ ارز، عدم ثبات سیاست‌های پولی، بالابودن نرخ بهره، ورشکستگی بانکها به عنوان تبعات سیاست‌های پولی و قیمتی اشتباه در طی سالیان اخیر و اثرات آن بر رشد اقتصادی به شمار می‌آیند. همچنین، بر اساس نتایج بدست‌آمده، دخالت‌های غیرکارشناسی دولت در موضوع ارز، اصرار بر قیمت‌گذاری دستوری از سوی دولت، عدم وجود نظام واقعی تقسیم وظایف در ساختار دولت، نظام مالیاتی ناعادلانه، حجم دولت، مخارج بالای دولت، فساد به عنوان مهمترین دلایل تاثیرات منفی دولت در عرصه عدم توسعه اقتصادی به شمار می‌آیند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 511.38 K

زمینه‌های ارتقاء کارکردهای سیاسی انقلاب اسلامی در جامعه

حسین رحمانی تیرکلایی

دوره 2، شماره 4 ، اسفند 1400، ، صفحه 187-204

چکیده

  انقلاب اسلامی مادامی که در مسیر حقیقی خود گام بردارد، از غنای درونی خود در عرصه‌های مختلف بهره‌مند خواهد بود و ابعاد کارکردی آن نیز افزون می‌گردد. بر این اساس می‌توان ادعا نمود که هرگاه انقلاب در مسیر ...  بیشتر انقلاب اسلامی مادامی که در مسیر حقیقی خود گام بردارد، از غنای درونی خود در عرصه‌های مختلف بهره‌مند خواهد بود و ابعاد کارکردی آن نیز افزون می‌گردد. بر این اساس می‌توان ادعا نمود که هرگاه انقلاب در مسیر حقیقی خود حرکت نمود، به کارکردهای سیاسی‌ای دست یافت که مجموعه آن کارکردها منحصر در نظام الهی ـ توحیدی است و تاکنون هیچ نظامی در عالم نتوانسته بدان دست یابد. تاکنون در خصوص زمینه‌های ارتقاء کارکردهای سیاسی انقلاب در جامعه کمتر سخن به میان آمده، بر اساس این ضرورت، نگارنده در این اثر با روش توصیفی ـ تحلیلی به دنبال تبیین این کارکردها خواهد بود و در نهایت بدین نتیجه رسیده است که کارکردهای سیاسی انقلاب در ابعاد داخلی و بیرونی منوط به حرکت نمودن آن در گفتمانی است که بر اساس آن پدید آمد. لذا هرگاه انقلاب از ریل اصلی هدفگذاری شده خود خارج گردد، کارکردهای سیاسی‌اش نیز کاهش خواهد یافت و طبیعتاً موجی از نارضایتی عمومی نیز به همراه خواهد داشت.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 328.67 K

تبیین جامعه شناختی سیاسی نقش قدرتهای خارجی در کنشگری ژئوپلتیکی گروه‌های تروریستی (مطالعه موردی منطقه بلوچستان ایران)

رسول افضلی؛ مرجان بدیعی ازنداهی؛ حمیدرضا اله یاری

دوره 3، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 187-208

چکیده

  در بحث از فعالیت گروههای تروریستی و شبه‏نظامی در ناحیه‏ی بلوچستان که صبغه‏ی کنشگری ژئوپلیتیک و گرایشات بنیادگرایانه (ضدشیعی) دارند، نقش دولت‏های خارجی منطقه‏ای و فرامنطقه‏ای از اهمیت ویژه‏ای ...  بیشتر در بحث از فعالیت گروههای تروریستی و شبه‏نظامی در ناحیه‏ی بلوچستان که صبغه‏ی کنشگری ژئوپلیتیک و گرایشات بنیادگرایانه (ضدشیعی) دارند، نقش دولت‏های خارجی منطقه‏ای و فرامنطقه‏ای از اهمیت ویژه‏ای برخوردار است؛ چون در فضای رقابتی یا خصمانه که پیرامون جمهوری اسلامی ایران در مقام یک قدرت منطقه‏ای با تمایلات غرب‏ستیزانه و ایدئولوژیک شیعی وجود دارد، بی‏ثبات جلوه دادن ایران و تهدید امنیت مرزهایش می‏تواند گامی در جهت تضعیف این کشور و تغییر احتمالی موازنه‏ی قوا به نفع خودشان باشد. سئوال اصلی تحقیق حاضر این است: قدرت‏های خارجی چه نقشی در کنشگری ژئوپلیتیکی گروههای تروریستی در بلوچستان دارند؟ فرضیه‏ای که متعاقب این سئوال مطرح می‏شود: قدرت‏های منطقه‏ای و فرامنطقه‏ای از موقعیت ژئوپلیتیک خاص بلوچستان بهره‏برداری کرده و با حمایت‏های مستقیم و غیرمستقیمِ عمدتاً مالی، از تحرکات این گروهها برای بی‏ثبات ساختن مرزهای ایران و ضربه زدن به منافع این کشور استفاده می‏کنند. نتایج تحقیق نشان می‏دهد که درهم‏تنیدگی مرزهای بلوچستان بین دو کشور ایران و پاکستان و همجواری آن با طالبان افغانستان، در کنار وضعیت اقتصادی نامطلوب و انزوای سیاسی و تبعیضات اجتماعی این ناحیه (که دارای اقلیت سنی‏ است)، به قدرت‏های خارجی اجازه‏ داده تا اغراض و هدف‏های خود را بهتر دنبال نمایند. روش تحقیق در مقاله‏ی حاضر، گردآوری اسناد و منابع موجود تاریخی و غیرتاریخی به شیوه‏ی کتابخانه‏ای و سپس تحلیل داده‏های به دست‏آمده است. 

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 600.21 K

حکومت و آزادی بیان در آراء میرزای نائینی و امام خمینی(ره)

محمدناصر توسلی زاده؛ محمد جعفری هرندی؛ محمد ابراهیمی ورکیانی

دوره 4، شماره 3 ، آبان 1402، ، صفحه 193-216

چکیده

  مردمسالاری دینی نظریه‌ای سیاسی بر اساس دو مبنای خدا و مردم است، اما در عین حال تئوکراسی و یا دموکراسی نیست. حاکمان در تئوکراسی منصوب خدا تلقی می‌شوند، قانون او را اجرا می‌کنند و فقط در برابر او پاسخگو ...  بیشتر مردمسالاری دینی نظریه‌ای سیاسی بر اساس دو مبنای خدا و مردم است، اما در عین حال تئوکراسی و یا دموکراسی نیست. حاکمان در تئوکراسی منصوب خدا تلقی می‌شوند، قانون او را اجرا می‌کنند و فقط در برابر او پاسخگو هستند، در حالی که در دموکراسی طبق خواست اکثریت مردم اداره می‌شود. سوال اصلی پژوهش این است که خدا و مردم در نظام مردم سالاری دینی بر پایه اصول قانون اساسی چه جایگاهی دارند؟ در پاسخ با رویکرد توصیفی-تحلیلی و ابزار کتابخانه‌ای داده‌ها و مستندات جمع آوری و تحلیل می‌شود. طبق دستاوردهای این پژوهش، بر پایه اصول قانون اساسی مردمسالاری دینی بر هر دو پایه خدا و مردم استوار است، اراده سیاسی مردم در طول حاکمیت مطلق خدا تعریف شده و قوانین خدا به انتخاب اکثریت مردم چارچوب نظامی سیاسی را تشکیل داده است و در آن مردم از طرف خدا بر سرنوشت خود حاکمند و مسؤلین هم در برابر مردم و هم در برابر خدا پاسخگو هستند، مصالح و منافع مردم با مقاصد الهی شریعت همسو است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 573.13 K

بیداری اسلامی بازتابی از نور انقلاب اسلامی (بر اساس نظریه نظام نوری شیخ اشراق)

امیرعلی کتابی

دوره 1، شماره 2 ، شهریور 1399، ، صفحه 195-223

چکیده

  بیش از چهل سال است از پیروزی انقلاب اسلامی می‌گذرد، انقلابی که بنا به گفته بنیانگذار کبیرش امام خمینی(ره) انفجار نور بود، انفجاری نوری که تشعشعات نورش بعد از گذشت چهار دهه؛ بهتر و ملموس‌تر می‌توان دید ...  بیشتر بیش از چهل سال است از پیروزی انقلاب اسلامی می‌گذرد، انقلابی که بنا به گفته بنیانگذار کبیرش امام خمینی(ره) انفجار نور بود، انفجاری نوری که تشعشعات نورش بعد از گذشت چهار دهه؛ بهتر و ملموس‌تر می‌توان دید و حس کرد و عمق کلام امام بیشتر پی برد. هم اینک نه تنها جوامع اسلامی؛ بلکه جوامع غیرمسلمان را نیز از این نور بهره مند نموده است و نور اسلام را در دل ها تابانده است و خفتگان عالم را از خواب عقب ماندگی و کاستی ها موجود و رفع ظلم و ستم های جاری بیدار ساخته است. این بیداری که از آن در کشورهای اسلامی به بیداری اسلامی یاد می‌شود حاصل جنبش، قیام ها، شورش ها و انقلاب‌های مختلف در سراسر جهان اسلام بود که گسترده‌ترین انقلاب برآمده از آن، انقلاب‌اسلامی است. ابعاد تأثیر نور انقلاب اسلامی بر بیداری عمیق و گسترده است. این تأثیرات در دو بخش تأثیرات کلی (جهانی) و تأثیر بنیادی در اکثرکشورهای مسلمان پدید آمده است و بر اساس یافته‌های کتابخانه و مصاحبه عمیق حال آیا می-توان وضع موجود بیداری امت ها را تجلی از نور انقلاب اسلامی برشمرد؟

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 634.36 K

بررسی عدالت اجتماعی و تاثیر ادراک آن بر ادراک فساد در جامعه ایران (مطالعه موردی شهروندان شهرستان ساری)

زهرا چمانی جوجاده؛ علی رحمانی فیروزجاه؛ منوچهر پهلوان

دوره 1، شماره 2 ، شهریور 1399، ، صفحه 195-224

چکیده

  عدالت اجتماعی یعنی طراحی و اجرای نظام حقوقی به گونه ‌ای که هر کس به حق عقلانی ‌اش برسد و در مقابل آن حقوق، وظایفی را انجام دهد یا مسئولیت و عواقب تخلف از آن را بپذیرد. فساد پدیده ای جهانی است و هیچ جامعه ...  بیشتر عدالت اجتماعی یعنی طراحی و اجرای نظام حقوقی به گونه ‌ای که هر کس به حق عقلانی ‌اش برسد و در مقابل آن حقوق، وظایفی را انجام دهد یا مسئولیت و عواقب تخلف از آن را بپذیرد. فساد پدیده ای جهانی است و هیچ جامعه ای نمی تواند از فساد و تبعات آن ایمن باشد. علت این فراگیری و عمومیت این است که ریشه های فساد در جوامع مختلف یکسان است. بنابراین، فساد نیز به عنوان محصول واحد این ریشه های مشترک، طبیعتا در همه جا رشد خواهد کرد. این پژوهش در پی پاسخ به این سوال بوده است که چه رابطه‌ ای بین ادراک عدالت اجتماعی و ابعاد آن (تناسب،برابری) با ادراک فساد و ابعاد آن میان شهروندان ساکن شهر ساری در استان مازندران وجود دارد؟ در این پژوهش برای تبیین تاثیر عدالت اجتماعی بر ادراک فساد از نظریه های راولز، هیوم، هاروی، گیدنز، وبر، پارتو و دورکیم استفاده گردیده است.داده های مورد نیاز با روش پیمایش و ابزار پرسش نامه از میان یک نمونه آماری400 نفری گردآوری شده است. برای تحلیل داده از نرم افزارspss استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که بین ابعاد متغیر ادراک عدالت با متغیر ادراک فساد، رابطه معنی‌داری وجود دارد. بررسی رابطه متغیرها گویای این است که بین متغیرها، همبستگی معکوس و منفی وجود دارد، میزان تاثیر ابعاد ادراک عدالت اجتماعی بر ادراک فساد تقریبا برابر(82/0) بود. نتایج حاصل از پژوهش نظریات مطرح شده درچارچوب نظری را تایید می‌کند و در راستای پژوهش های پیش از خود است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 938.89 K

ارائه الگوی بومی دانشگاه نسل چهارم کارآفرینی دانشگاه آزاد شهر تهران

فاطمه نوری؛ مهدی شریعتمداری؛ لطف الله عباسی سروک

دوره 1، شماره 4 ، اسفند 1399، ، صفحه 199-225

چکیده

  این پژوهش با هدف ارائه الگوی بومی دانشگاه نسل چهارم کارآفرینی دانشگاه آزاد تهران به روش کیفی از نوع نظریه مبنایی صورت گرفته است. پژوهشگر با استفاده از یک طرح کیفی به شناسایی مولفه‌های سازنده الگوی بومی ...  بیشتر این پژوهش با هدف ارائه الگوی بومی دانشگاه نسل چهارم کارآفرینی دانشگاه آزاد تهران به روش کیفی از نوع نظریه مبنایی صورت گرفته است. پژوهشگر با استفاده از یک طرح کیفی به شناسایی مولفه‌های سازنده الگوی بومی دانشگاه نسل چهارم کارآفرینی پرداخته که ضمن مرور ادبیات و مطالعه تجارب جهانی دراین خصوص، به شناسایی عناصر الگو پرداخته شد. این امر به منظور کشف عناصر بومی درخصوص دانشگاه نسل چهارم کارآفرینی می‌باشد. در ادامه الگوی بومی دانشگاه نسل چهارم کارآفرینی بر اساس نظرات بدست آمده ازمتخصین طراحی شده است. جامعه آماری شامل کلیه متون کتابخانه‌ای و صاحب نظران و خبرگان موضوع دانشگاه‌های نسل چهارم کارآفرینی که به روش گلوله برفی و قانون اشباع نظری، 18نفر انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل فرم مصاحبه نیمه سازمان­یافته بوده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌های حاصل از مصاحبه‌ها از کدگذاری نظری استفاده شده است. یافته‌های بدست آمده از پژوهش حاضر نشان می‌دهد که الگوی بومی دانشگاه نسل چهارم کارآفرینی شامل 9 مولفه اساسی اهداف است. درمجموع دراین الگو بر رشد و توسعه، ارزش­گذاری نوین، تدوین چشم­انداز مشترک و تقویت تفکر استراتژیک، یادگیری در عمل، یادگیری حل مساله، انطباق توانایی دانش‎اموختگان با نیاز بازار کار، حمایت ازکار تیمی، روحیه پژوهش‎محوری، توانمندی بین دانش‎نظری و کاربرد تاکید شد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 790.55 K

جایگاه "سیاست بازدارندگی و مهار هژمونی آمریکا"در استراتژی دفاعی حضرت امام خامنه‌ای(مدظله العالی)

هادی مراد پیری

دوره 2، شماره 1 ، خرداد 1400، ، صفحه 199-214

چکیده

  ایالات متحده آمریکا پس از انقلاب اسلامی ایران به مهم ترین رقیب و دشمن ایران در منطقه و جهان تبدیل شد و بدین منظور این کشور از زمان انقلاب تا کنون مجموعه‌ای از استراتژی‌ها و سیاست های خصمانه را جهت تغییر ...  بیشتر ایالات متحده آمریکا پس از انقلاب اسلامی ایران به مهم ترین رقیب و دشمن ایران در منطقه و جهان تبدیل شد و بدین منظور این کشور از زمان انقلاب تا کنون مجموعه‌ای از استراتژی‌ها و سیاست های خصمانه را جهت تغییر رژیم و تضعیف ایران به کار برده است. نگرش‌های خصمانه ی آمریکا باعث شده است که جمهوری اسلامی ایران نیز متقابلا سیاست های مهار و موازنه‌ای را در برابر این کشور به کار گیرد که ریشه و اساس آن‌ها در نگرش‌های دفاعی رهبری ایران ریشه دارد. بر این اساس این پژوهش تلاش دارد که به بررسی سیاست بازدارندگی و مهار هژمونی آمریکا در منطقه از دیدگاه حضرت امام خامنه‌ای (مدظله العالی) بپردازد تا نشان دهد که این سیاست چگونه در منطقه عمل کرده و به چه صورت هژمونی آمریکا را در منطقه تضعیف نموده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 515.03 K

آسیب‌شناسی انتقادات سازنده دانشجویی به تصمیمات دولت دوازدهم جمهوری اسلامی ایران

مهدی بیگدلو

دوره 3، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 201-217

چکیده

  دانشجویان همواره به‌عنوان قشری منتقد در جامعه معرفی شده‌اند؛ انتقاداتی که اگر به‌درستی مطرح و به‌درستی بهره‌برداری شود می‌تواند زمینه توسعه سریع‌تر کشور به‌ویژه امور اجرایی را که مهمترین و اثرگذارترین ...  بیشتر دانشجویان همواره به‌عنوان قشری منتقد در جامعه معرفی شده‌اند؛ انتقاداتی که اگر به‌درستی مطرح و به‌درستی بهره‌برداری شود می‌تواند زمینه توسعه سریع‌تر کشور به‌ویژه امور اجرایی را که مهمترین و اثرگذارترین اقدامات حکومت است را فراهم نماید و اگر به شکل مناسبی مطرح نگردد ضمن رواج بی‌اخلاقی و تخریب می‌تواند زمینه تبلیغات رسانه‌ای بیگانگان علیه ساختارهای اجرایی کشور گردد. با این فرض تحقیق حاضر نظرات 274 نفر از دانشجویان را به‌صورت تصادفی و تا رسیدن به اشباع علمی در خصوص انتقاد نسبت به تصمیمات و اقدامات دولت دوازدهم جمهوری اسلامی ایران جویا شده و سپس به روش تحلیل محتوا نظرات آنان را مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه دست یافته که عدم انتقاد سازنده را می‌توان در دو دسته نواقص ساختاری و ضعف فردی تقسیم‌بندی نمود. البته رضایتمندی نیز عاملی است که باعث عدم شکل‌گیری انتقاد سازنده شده است. عوامل ساختاری به احساس بی‌نتیجه بودن انتقاد، احساس شنیده نشدن انتقاد، احساس ترس و فقدان راهکار قانونی برای انتقاد تقسیم می‌شود. ناتوانی در انتقاد، نابلدی، بی‌تفاوتی و بی‌علاقگی جزء ضعف‌های فردی منتقدین هستند و رضایت از شرایط زندگی، توجه بیشتر به فرصت‌ها و پذیرش تصمیمات دولت از عواملی هستند که با ایجاد رضایتمندی از شکل‌گیری انتقاد سازنده ممانعت می‌کنند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 433.81 K

بررسی و تببین بازنمایی افکار ناسیونالیستی در ترکیه و تاثیر آن بر هویت ملی در ایران معاصر

علی شیاری؛ علی شکری

دوره 2، شماره 4 ، اسفند 1400، ، صفحه 205-224

چکیده

  هدف محققان در این پژوهش این است تا با بررسی دقیق زمینه های ملی گرایی در سطوح اجتماعی و سیاسی در ایران و ترکیه، به ویژگی ها و تاثیر آنها بپردازد. در این مقاله از مبانی نظری ارنست آندره گلنر(Ernest André Gellner) ...  بیشتر هدف محققان در این پژوهش این است تا با بررسی دقیق زمینه های ملی گرایی در سطوح اجتماعی و سیاسی در ایران و ترکیه، به ویژگی ها و تاثیر آنها بپردازد. در این مقاله از مبانی نظری ارنست آندره گلنر(Ernest André Gellner) بهره خواهیم جست تا یکسان سازی ناسیونالیسم در ترکیه و تبیین بازنمایی ناسیونالیسم در ترکیه و تاثیر آن بر هویت ملی در ایران معاصر در صور مختلف فرهنگی و سیاسی خواهیم پرداخت. داده های پژوهش بر مبنای دریافت کتابخانه ای و رجوع به منابع دست اول می باشد. در این راستا با بررسی منابع موجود و نحوه تاثیرگذاری نظام های حکومتی در ظهور جنبش های ناسیونالیستی در ایران و ترکیه در یک مطالعه تطبیقی نتیجه گیری خواهد شد. این تحقیق از لحاظ محتوا نوعی پژوهش کیفی به شمار می آید که در ابتدای تحقیق یک بررسی تاریخ نگارانه صورت خواهد پذیرفت، اما اساس پژوهش روش تحلیلی و تطبیقی خواهد بود که رویکرد پژوهش مبتنی بر تاثیرگذاری عوامل محیطی در ایران و ترکیه می باشد. بر مبنای نتایج یافته ها با توجه به سابقه دیرینه ارتباط میان ایران و ترکیه، تاریخ معاصر ترکیه که تحت تاثیر حرکتی پرتکاپو بین نفوذ مدرنیته و گرایش های ملی گرایی قرار گرفته، بر هویت ملی در ایران تاثیر گذاشته است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 406.05 K

جایگاه طنز در توسعه سیاسی ایران؛ تحلیل محتوای طرح روی جلد هفته‌نامه گل‌آقا از 1376 تا 1380

فاطمه نجف زاده؛ محمدصادق جلالی‌راد

دوره 2، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 207-238

چکیده

  طنز سیاسی هفته‌نامه گل‌آقا را می‌توان یکی از عوامل زمینه‌ساز برای نیل به توسعه سیاسی در دوران اصلاحات دانست. این پژوهش در پی پاسخگویی به این سوال اصلی است که طنز سیاسی هفته‌نامه گل‌آقا در فاصله سال‌های ...  بیشتر طنز سیاسی هفته‌نامه گل‌آقا را می‌توان یکی از عوامل زمینه‌ساز برای نیل به توسعه سیاسی در دوران اصلاحات دانست. این پژوهش در پی پاسخگویی به این سوال اصلی است که طنز سیاسی هفته‌نامه گل‌آقا در فاصله سال‌های 80-76 چگونه بر توسعه‌ی سیاسی ایران تأثیرگذار بوده است. فرضیه‌‌ای که بر اساس مطالعه بررسی شد این است که "طنز سیاسی هفته‌نامه گل‌آقا بستر انتقادپذیری و تسامح و در نتیجه ارتقاء توسعه سیاسی ایران در سال‌های 1376 تا 1380 را فراهم کرده است" تحلیل محتوای هفته‌نامه گل‌آقا به روش اسنادی، کتابخانه‌ای و مصاحبه انجام گرفته و به این نتیجه رسید که طنز سیاسی با توجه به دارا بودن محورهای مشترک با شاخص‌های توسعه سیاسی و در نتیجه دارا بودن دو رویکرد بازتاب دهنده و جهت دهنده از کاستی‌ها و نقایص از سوی جامعه به سمت دولت، سهم بسزایی در گام برداشتن ایران از وضعیت نابسامان موجود به وضعیت به‌سامان مطلوب داشت. با توجه به بررسی محورهای مشترک دوران اصلاحات و هفته‌نامه گل‌آقا، تأثیر آن بر توسعه سیاسی کاملاً مشهود بوده، چنانکه می‌توان طنز سیاسی هفته‌نامه گل‌آقا را آئینه تمام نمای دلمشغولی‌های دوران اصلاحات بی‌هیچ قسمت تار و تاریک دانست.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 617.57 K

بررسی جامعه شناختی مشارکت سیاسی زنان(مطالعه موردی ایران پس از انقلاب و افغانستان و عربستان)

رضا صفایی؛ زهره پوستین چی؛ گارینه کشیشیان سیرکی؛ سید عبدالامیر نبوی

دوره 3، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 209-231

چکیده

  مشارکت سیاسی زنان همواره از مسائل چالش‌برانگیزی بوده است که نظام‌های سیاسی طی دهه‌های اخیر با آن مواجه بوده اند و علیرغم اینکه در این موضوع کشورها پیشرفت‌های چشم‌گیری داشته‌ و بستر مناسبی جهت حضور ...  بیشتر مشارکت سیاسی زنان همواره از مسائل چالش‌برانگیزی بوده است که نظام‌های سیاسی طی دهه‌های اخیر با آن مواجه بوده اند و علیرغم اینکه در این موضوع کشورها پیشرفت‌های چشم‌گیری داشته‌ و بستر مناسبی جهت حضور آنان در حوزه عمومی فراهم شده، برخی تنها به صرف الزامات اجتماعی و به ویژه برآمده از ملاحظات سیاسی، در عرصه عمومی حضور یافته‌اند. به همین منظور مقاله حاضر با هدف بررسی نقش و مشارکت سیاسی زنان در فرایند توسعه سیاسی را در کشورهای ایران، افغانستان و عربستان و نیز براساس نوع و میزان بازنمایی این نقش و دلایل کم رنگ و پررنگ شدن مقطعی این نقش، به دنبال پاسخ به این سوال اساسی بوده که «مشارکت سیاسی زنان در کشورهای ایران، افغانستان و عربستان، در دو دهه گذشته (2000-2020) متاثر از چه عواملی بوده است؟». مقاله حاضر با رویکردی مقایسه‌ای و با روشی توصیفی-تحلیلی به بررسی مشارکت سیاسی زنان در سه کشور مذکور پرداخته است. نتایج حاکی از این است که فرهنگ سیاسی، ساخت قانونی و ساختار حزبی در این سه کشور، باعث محدود شدن مشارکت سیاسی زنان شده است. و در این راستا زنان در تقابل با این وضعیت مبارزات سیاسی خود را برای به دست آوردن حقوق سیاسی و اجتماعی خود صورت داده‌اند

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 717.55 K

آموزش شهروندی در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران

الهام فرهادی؛ محمد سالار کسرایی؛ مجید توسلی رکن آبادی

دوره 4، شماره 2 ، شهریور 1402، ، صفحه 211-231

چکیده

  در دنیای امروزی همانطور که شهروندی به عنوان یکی از ویژگی­های نظام­های دموکراتیک پذیرفته شده­است، آموزش شهروندی برای پیشرفت جامعه و همچنین حفظ آن، ضروری می­نماید. از سوی دیگر تنوع مفاهیم و موضوعات ...  بیشتر در دنیای امروزی همانطور که شهروندی به عنوان یکی از ویژگی­های نظام­های دموکراتیک پذیرفته شده­است، آموزش شهروندی برای پیشرفت جامعه و همچنین حفظ آن، ضروری می­نماید. از سوی دیگر تنوع مفاهیم و موضوعات حول "شهروند" نشان می­دهد که نه تنها  پدیده­ی شهروندی حائز اهمیت است بلکه این پدیده در حال تغییر است. بر همین اساس از آنجا که انسان از بدو تولد به طرق مختلف تحت آموزش است و «آموزش سنگ بنای ایجاد، حفظ و پیشرفت تمام جوامع بشری است» آموزش شهروندی برای دستیابی به اهداف مطرح شده در هر جامعه الزامی می­نماید. هدف این تحقیق بررسی جایگاه آموزش شهروندی در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران می­باشد. روش تحقیق در این پژوهش تحلیل محتوای کیفی است. روش نمونه­گیری به صورت هدفمند و ابزار پژوهش کمی بوده­است. با توجه به یافته­های این تحقیق، الگوی آموزش شهروندی را می­توان در مؤلفه­ی دانش شهروندی، مهارت شهروندی و نگرش شهروندی و 27 شاخص مجزا مطرح و ارائه نمود. نتایج نشان می­دهد که بسیاری از شاخص­های آموزش شهروندی در متن سند تحول بنیادین آموزش و پرورش وجود دارد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 548.11 K

واکاوی سازوکارهای نظارت بر سازمان های اداری پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران

وحید آرایی؛ سعید عسکری ماسوله

دوره 1، شماره 1 ، خرداد 1399، ، صفحه 215-233

چکیده

  امروزه نظارت بر سازمان­های اداری کشور و نقش آن در تأمین عدالت، برابری و تضمین کامل حقوق شهروندی و نیز تحقق دولت کارآمد انکارناپذیر است. هدف نظارت، اصلاح و بهبود است و اگر این ویژگی در نظام اداری موجود ...  بیشتر امروزه نظارت بر سازمان­های اداری کشور و نقش آن در تأمین عدالت، برابری و تضمین کامل حقوق شهروندی و نیز تحقق دولت کارآمد انکارناپذیر است. هدف نظارت، اصلاح و بهبود است و اگر این ویژگی در نظام اداری موجود نباشد، سیستم دوام چندانی نخواهد داشت. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی به واکاوی سازوکار و حوزه ­های نظارت بر سازمان­های اداری پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران می­پردازد و به این یافته می­رسد که اصل نظارت برای سالم سازی جریان قدرت در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از ارکان اساسی اداره امور کشور مورد تأکید قرار گرفته است چرا که با تضمین رعایت قوانین و مقررات، جلوگیری از سوءاستفاده از قدرت و خارج شدن از حیطه صلاحیت و اختیارات و جبران خسارات وارده به شهروندان، به عنوان ابزاری برای تأمین درستی عملکرد نظام اداری به شمار می­آید. در نظام حقوقی کشور سازوکارهای نظارتی متعددی برای نظارت بر اعمال اداری از طرق نظارت عمومی، اداری، سیاسی، تقنینی، امنیتی، مالی، عقیدتی و قضایی به وجود آمده که نظارت قضایی نسبت به سایر انواع نظارت­ها از ضمانت اجرایی مناسبت­تری برخوردار است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1016.07 K

نقش طبقات اجتماعی در شکل گیری دولت مدرن در ایران معاصر

غلامرضا ذوالفقاری؛ اصغر پرتوی؛ مالک ذوالقدر؛ سید فرشید جعفری پابندی

دوره 2، شماره 1 ، خرداد 1400، ، صفحه 215-236

چکیده

  هر جامعه ای دارای ساختار و عناصر تشکیل دهنده ای می باشد که از برآیند این عناصر تحولات سیاسی- اجتماعی شکل می گیرد. مقاله توصیفی تحلیلی بوده و از روش کتابخانه‌ای استفاده شده است. جامعه ایران در صد سال اخیر، ...  بیشتر هر جامعه ای دارای ساختار و عناصر تشکیل دهنده ای می باشد که از برآیند این عناصر تحولات سیاسی- اجتماعی شکل می گیرد. مقاله توصیفی تحلیلی بوده و از روش کتابخانه‌ای استفاده شده است. جامعه ایران در صد سال اخیر، تغییرات عمیقی به خود دیده که نتیجه برخورد عناصرسازنده جامعه در ایران بوده است. برای درک این تحولات باید به عناصر سازنده جامعه ایران و نیروها و طبقات فعال و منفعل متمرکز شد. در ایران می توان به سه ساختار ایلی- عشایری، روستایی و شهری اشاره نمود که هر ساختار درون خود دارای نیروها و طبقاتی می باشد که از برخورد این نیروها و طبقات دولت هایی شکل گرفته است. بیشتر دولت ها در ایران بر مبنای همان روابط ایلی و عشیره ای شکل گرفته اند ولی در دوران جدید به دلیل تحولات، تأثیر طبقات سنتی کم و منفعلانه و طبقات جدید فعال تر شده اند و دولت مدرن در ایران را شکل داده اند.البته در قرون اخیر دولت که وابسته به طبقات بود؛ با کسب منابع جدبد وابستگی خود را به این نیروها کم کرده و سعی در تغییر و جابه جایی آنها نمود. در این مقاله برآنیم تا ساختار طبقاتی جامعه ایران و روابط این طبقات و نیروها و کنش و واکنش های آنها را در به وجود آمدن دولت مدرن را مورد بررسی قرار دهیم.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 480.23 K